ONTDEK | Joke Bruijs heeft besloten om haar lichaam na haar overlijden ter beschikking te stellen aan de wetenschap. In dit artikel wordt het proces beschreven.

Steeds meer mensen ontdekken, naast de vertrouwde keuze voor een begrafenis of crematie, een derde en betekenisvolle mogelijkheid: het schenken van hun lichaam aan de wetenschap. Met deze bewuste beslissing wordt het lichaam na het overlijden ingezet voor medisch onderwijs en zorgvuldig onderzoek, zodat men op een unieke en blijvende manier bijdraagt aan vooruitgang in de geneeskunde en aan dieper begrip van het menselijk lichaam. De keuze creëert een tastbare nalatenschap die anderen helpt, ook wanneer het eigen leven is afgerond, en voelt voor veel mensen als een waardevolle erfenis die richting en zingeving geeft aan wat zij hebben nagelaten. Zo krijgt het afscheid een extra dimensie die verder reikt dan het persoonlijke verhaal.

In 2025 maakte actrice en zangeres Joke Bruijs op 73-jarige leeftijd een moedige en zorgvuldig doordachte keuze, ondanks haar langdurige strijd tegen de ziekte van Parkinson. Zij besloot dat haar lichaam na haar overlijden zou worden ingezet voor medisch onderwijs en onderzoek, met als doel toekomstige artsen beter toe te rusten en mensen te ondersteunen die met dezelfde aandoening te maken krijgen. Deze beslissing laat zien hoe persoonlijke ervaringen kunnen uitgroeien tot een bron van kennis waar veel anderen baat bij hebben. Voor haar omgeving bood dit bovendien troost, omdat haar levenswerk op een andere manier doorwerkt. Zo verbindt haar besluit kunst, zorg en wetenschap met elkaar.

Steeds meer nabestaanden ervaren dat lichaamsdonatie een bijzondere vorm van nalatenschap is. Door te doneren draagt men bij aan de opleiding van toekomstige zorgprofessionals, terwijl families troost vinden in het idee dat hun dierbare blijvend helpt om zorg te verbeteren. Op die manier krijgt het afscheid een extra laag betekenis en wordt de herinnering verbonden met een concreet gebaar van solidariteit. Het besef dat kennis wordt doorgegeven, kan het rouwen verzachten. Zo groeit verdriet uit tot een bron van hoop voor anderen.

In Nederland bestaat het concept van lichaamsdonatie al vele decennia en het speelt een onmisbare rol binnen het medisch onderwijs. Studenten krijgen op respectvolle wijze de kans om het menselijk lichaam in al zijn complexiteit en variatie te bestuderen, wat cruciaal is voor het verwerven van betrouwbare kennis en praktische vaardigheden. Deze leerervaring ondersteunt veilige zorg in latere stages en banen, omdat theorie en praktijk nauw op elkaar aansluiten. Docenten kunnen daarbij dieper ingaan op verschillen tussen lichamen en ziektebeelden. Zo wordt de stap naar de kliniek kleiner en de kwaliteit van zorg groter.

Hoe regel je dit

Wie lichaamsdonatie overweegt, legt de wens bij leven officieel vast met een wilsbeschikkingsformulier, zodat duidelijk is wat er moet gebeuren bij onverwachte situaties. Het ondertekende formulier wordt ingediend bij een medisch centrum, zodat de betrokken afdeling tijdig kan voorbereiden en nabestaanden weten welke stappen volgen. Deze vastlegging voorkomt onduidelijkheid wanneer de tijd dringt. Het geeft zorgverleners houvast om snel en zorgvuldig te handelen. Voor families schept het rust omdat ieders rol helder is.

Het formulier wordt met de hand ingevuld en helder geformuleerd, zodat wensen eenduidig zijn en zorgverleners en familie precies weten welke procedures gelden. Het document is opvraagbaar bij het centrum in de eigen regio, waardoor de drempel om alles goed te regelen laag blijft en de administratie overzichtelijk is. Aanvullende instructies worden meestal meegestuurd, zodat men thuis rustig kan nalezen. Dit bevordert zorgvuldigheid in elke stap. Zo ontstaat een betrouwbaar dossier dat op het juiste moment beschikbaar is.

Medische centra accepteren nieuwe aanmeldingen alleen wanneer er voldoende capaciteit beschikbaar is. Daardoor kan het voorkomen dat inschrijving tijdelijk niet mogelijk is en dat men moet wachten tot er opnieuw ruimte ontstaat binnen de planning. Deze spreiding waarborgt kwaliteit in onderwijs en onderzoek. Het centrum communiceert hierover helder met belangstellenden. Zo ontstaat een eerlijke en transparante volgorde voor alle aanmeldingen.

Voor families geeft het rust wanneer alles vooraf duidelijk is vastgelegd. Door naasten tijdig te informeren over de gemaakte keuze, begrijpen zij het waarom en weten zij welke praktische stappen nodig zijn. Dat verkleint de kans op misverstanden en helpt om het vervolgproces op een kalme, respectvolle manier te laten verlopen. Het bespreken van wensen biedt ruimte voor vragen en aanvullende afspraken. Zo staat niemand later voor verrassingen.

Niet altijd plek

De belangstelling voor lichaamsdonatie is groot en dat betekent dat medische instellingen in Nederland soms tijdelijk geen nieuwe inschrijvingen aannemen. In zulke periodes ontstaan wachtlijsten en wordt zorgvuldig gekeken naar de beschikbare faciliteiten en onderwijsplanning. Zo blijft de belasting van medewerkers en ruimtes in balans. Dit waarborgt dat elke donatie de aandacht krijgt die nodig is. Kwaliteit staat daarbij voorop, ook als de vraag stijgt.

Zo kwam het bij het Leids Universitair Medisch Centrum voor dat gedurende bepaalde perioden geen nieuwe donoren werden ingeschreven, omdat de beschikbare plaatsen volledig benut waren en bestaande afspraken moesten worden nagekomen. Deze maatregel voorkomt dat doorlooptijden onnodig oplopen. Ook blijft de logistiek beheersbaar voor onderwijs en onderzoek. Zodra er capaciteit vrijkomt, wordt de inschrijving heropend.

Ook andere centra, zoals het Universitair Medisch Centrum Groningen, kenden momenten met zeer hoge belangstelling. Dat laat zien dat lichaamsdonatie steeds bekender wordt en dat de bereidheid om bij te dragen aan onderwijs en onderzoek breed wordt gedeeld. Tegelijk onderstreept het het belang van duidelijke informatie voor geïnteresseerden. Zo kan iedereen tijdig keuzes maken en documenten regelen. Dit draagt bij aan een soepel verloop voor alle betrokkenen.

Na verloop van tijd openen inschrijvingen vaak opnieuw. Geïnteresseerden doen er goed aan actuele informatie op te vragen bij het centrum in hun regio, zodat zij weten welke wachttijden of voorwaarden gelden op het moment van aanmelden. Een kort telefoontje of e-mail kan daarbij al verhelderend zijn. Ook websites worden regelmatig bijgewerkt. Zo blijft het proces transparant en toegankelijk.

Wat gebeurt er daarna

Na het overlijden van een donor wordt het lichaam doorgaans binnen 24 uur naar de afdeling anatomie overgebracht, zodat het snel kan worden geconserveerd voor onderwijs en onderzoek. Dit is nodig omdat natuurlijke processen vrijwel direct na het overlijden beginnen en de kwaliteit van het materiaal behouden moet blijven. De snelle overbrenging vraagt om goede afstemming tussen artsen, uitvaartzorg en de anatomische afdeling. Duidelijke afspraken zorgen dat dit zorgvuldig verloopt. Zo blijven tijd en kwaliteit in evenwicht.

Om het lichaam geschikt te houden voor onderwijs en onderzoek wordt het door specialisten gebalsemd. Daarbij brengen zij conserverende vloeistoffen en waar nodig kleurstoffen via de bloedbaan in, zodat weefsels en organen langdurig bestudeerd kunnen worden. Deze procedure volgt strikte protocollen die zijn ontwikkeld voor onderwijsdoelen. Het resultaat is stabiel materiaal met herkenbare anatomische kenmerken. Zo kunnen oefeningen realistisch en veilig plaatsvinden.

Door deze zorgvuldige conservering kan een lichaam aanzienlijk langer worden gebruikt, soms maanden tot jaren. Studenten en artsen krijgen daardoor ruim de tijd om kennis op te bouwen, vaardigheden te oefenen en complexe technieken stapsgewijs onder de knie te krijgen. Dit verlaagt drempels om nieuwe handelingen te leren. Het bevordert nauwkeurigheid en teamwork in de snijzaal. Uiteindelijk profiteert de patiëntenzorg van deze grondige voorbereiding.

De structuur van organen en weefsels blijft zo goed mogelijk behouden, waardoor werken met echte lichamen uitzonderlijke didactische waarde heeft. Het stelt docenten en studenten in staat om anatomie en variatie in het menselijk lichaam nauwkeurig te bestuderen en medische handelingen realistischer te trainen. Modelmateriaal en simulaties blijven nuttig, maar kunnen deze directe ervaring niet volledig vervangen. Juist de combinatie maakt onderwijs compleet. Zo groeit begrip van mens en ziektebeeld tegelijk.

Minder tijd voor afscheid

Omdat de overbrenging snel plaatsvindt, is er meestal weinig tijd voor een uitgebreid fysiek afscheid. Dat kan voor nabestaanden ingrijpend zijn, maar er bestaan alternatieve manieren om herinneringen te eren en elkaar te steunen, zodat het rouwproces toch ruimte en aandacht krijgt. Families kunnen kiezen voor een later herdenkingsmoment met foto’s, muziek en woorden. Ook een klein ritueel thuis kan troost bieden. Zo ontstaat alsnog een zorgvuldig afscheid in eigen tempo.

Veel medische centra hebben gedenkplekken waar families persoonlijke woorden kunnen achterlaten, bloemen kunnen neerleggen of een klein symbool kunnen plaatsen ter nagedachtenis. Zo ontstaat er een rustige plek om verdriet te uiten en steun te vinden wanneer dat nodig is. De gedeelde setting verbindt nabestaanden met elkaar. Het benadrukt de waardigheid van de schenking. Deze plekken worden met zorg onderhouden en blijven toegankelijk.

In Leiden vindt jaarlijks een herdenkingsdag plaats waar artsen, studenten en families samenkomen om stil te staan bij de schenking. Muziek, persoonlijke toespraken en momenten van stilte geven de bijeenkomst warmte en betekenis, waardoor herinneringen gedeeld kunnen worden. De woorden van dank plaatsen elke donatie in een groter geheel. Dit helpt om het belang van onderwijs en onderzoek zichtbaar te maken. Voor veel families is dit een bemoedigende traditie.

Voor gezinnen is zo’n dag vaak een bron van troost en erkenning. De waardevolle bijdrage van hun dierbare aan de samenleving wordt zichtbaar gemaakt en met respect benoemd, wat helpt om het verlies te dragen. Het samenzijn met andere families biedt herkenning. De betrokkenheid van studenten en artsen laat zien hoe groot de impact is. Zo ontstaat er een blijvende plek voor herinnering en waardering.

Gebruik in onderwijs

Veel geschonken lichamen worden ingezet in het medisch onderwijs, waar studenten anatomie bestuderen, medische handelingen oefenen en inzicht krijgen in onderlinge verschillen tussen mensen. Het doel is een dieper begrip van anatomie en fysiologie op te bouwen dat in de kliniek direct toepasbaar is. Door herhaald te oefenen, groeit precisie en zelfvertrouwen. Dit bevordert veilig werken met patiënten. Zo vormt de snijzaal een stevige basis voor latere zorg.

Werken met echte weefsels leert studenten hoe structuren aanvoelen en hoe organen in vorm en ligging kunnen variëren. Deze directe ervaring kan niet volledig worden vervangen door modellen of simulaties en maakt de vertaalslag van theorie naar praktijk veel sterker. Studenten leren bovendien beter samenwerken in teams. Docenten kunnen feedback geven op houding en techniek. Dit levert een leeromgeving op die zowel realistisch als veilig is.

Voor docenten verhoogt het onderwijs met echte lichamen de kwaliteit van het curriculum. Lesstof krijgt meer diepgang en abstracte concepten worden concreet, waardoor studenten nauwkeuriger leren kijken, analyseren en handelen. Praktische toetsen sluiten beter aan op klinische situaties. Het wordt eenvoudiger om complexe variatie te laten zien. Zo groeit het vermogen van studenten om passende keuzes te maken in de zorg.

Voor studenten is het doorgaans een intense maar vormende ervaring. Het werken in de snijzaal versterkt zelfvertrouwen en praktische bekwaamheid, wat hen beter voorbereidt op hun toekomstige verantwoordelijkheid in de patiëntenzorg. De combinatie van kennis, vaardigheid en attitude staat centraal. Reflectie op professioneel handelen krijgt een vaste plaats. Hierdoor ontwikkelen studenten een duurzaam gevoel voor kwaliteit en respect.

Oefenen voor artsen

Gedoneerde lichamen worden ook gebruikt door artsen om nieuwe technieken te ontwikkelen en bestaande procedures te verfijnen, zodat handelingen eerst veilig geoefend zijn voordat zij bij patiënten worden toegepast. Dit verlaagt risico’s en verhoogt de kwaliteit van zorg in de dagelijkse praktijk. Innovaties kunnen zo gecontroleerd worden getest. Teams trainen daarnaast hun onderlinge afstemming. Dit alles komt de patiëntveiligheid ten goede.

Niet alleen chirurgen, maar ook tandartsen, fysiotherapeuten en andere medische professionals maken gebruik van deze leermethode. Zij scherpen daarmee hun motorische vaardigheden, vergroten hun inzicht in anatomische variatie en oefenen protocollen in een realistische omgeving. Dit ondersteunt een cultuur van voortdurend leren. Fouten kunnen zonder risico worden besproken en hersteld. De geleerde lessen vloeien direct terug naar de kliniek.

Trainen in deze setting voelt dicht bij de praktijk en is tegelijk gecontroleerd en veilig. Dat leidt tot beter getrainde zorgverleners en komt de kwaliteit van toekomstige behandelingen ten goede. De ervaring vergroot bovendien empathie voor patiënten. Professionals zien immers van dichtbij hoe divers het menselijk lichaam is. Dit versterkt maatwerk in de spreekkamer en de operatiekamer.

Iedere donor draagt met deze keuze direct bij aan een modernere, vaardigere en mensgerichtere gezondheidszorg. Het is een investering in kennis en vakmanschap waarvan velen uiteindelijk de vruchten plukken. De impact werkt jarenlang door in opleidingen en ziekenhuizen. Zo wordt een individuele beslissing een collectieve winst. Deze gedachte geeft lichaamsdonatie blijvende betekenis.

Onderzoek en wetenschap

Bij Amsterdam UMC en andere centra analyseren onderzoekers zorgvuldig een deel van de geschonken lichamen om meer inzicht te krijgen in het functioneren van het menselijk lichaam onder uiteenlopende omstandigheden. De resultaten ondersteunen zowel klinisch als forensisch onderzoek en vullen bestaande literatuur aan met praktijkdata. Hiermee worden hypotheses getoetst aan echte waarnemingen. Het vergroot de betrouwbaarheid van conclusies. De opgedane kennis stroomt terug naar onderwijs en zorg.

Onderzoekers bestuderen onder meer hoe factoren zoals bodemgesteldheid, temperatuur en luchtvochtigheid biologische processen beïnvloeden. De kennis helpt bij het beter begrijpen van ziekteprocessen, het ondersteunen van opsporing in forensische casussen en het ontwikkelen van veiligere en effectievere medische zorg. Ook worden nieuwe meetmethoden gevalideerd. Dit maakt interpretatie van gegevens consistenter. Zo groeit de precisie van wetenschap in verschillende disciplines.

Nieuwe inzichten kunnen uitgroeien tot doorbraken die innovatieve behandelmethoden mogelijk maken en de levenskwaliteit van patiënten verbeteren. Daarnaast helpt het bij het verfijnen van diagnostiek en het optimaliseren van bestaande therapieën. Het pad van ontdekking naar toepassing wordt korter. Patiënten profiteren eerder van verbeteringen. Dit illustreert hoe donaties kennis in beweging zetten.

Interessant is dat de verworven kennis vaak breder toepasbaar blijkt, bijvoorbeeld binnen milieukunde en andere natuurwetenschappen. Zo inspireert lichaamsdonatie ook buiten de geneeskunde tot nieuwe ideeën en praktische oplossingen. Samenwerking tussen vakgebieden wordt hiermee gestimuleerd. Dat leidt tot verrassende vragen en antwoorden. De maatschappelijke waarde van onderzoek neemt hierdoor verder toe.

Wat gebeurt er later

Na afloop van onderwijs of onderzoek worden de stoffelijke resten doorgaans niet aan de familie teruggegeven. Herdenken kan via een plechtigheid die door het centrum wordt georganiseerd of met een gedenkplaat op de locatie waar het onderwijs of onderzoek plaatsvond. Deze vorm van afronding maakt de dankbaarheid tastbaar. Families weten zo waar de bijdrage is herdacht. Dit biedt structuur in de laatste fase van het traject.

Veel academische centra hebben speciale gedenkplekken: rustige ruimtes waar nabestaanden kunnen stilstaan bij hun dierbare en desgewenst een persoonlijke herinnering kunnen achterlaten. Deze plekken bieden structuur aan het rouwproces en onderstrepen het respect waarmee met donaties wordt omgegaan. Bezoekers treffen er vaak woorden van dank en troost. Dit helpt om het verhaal van de schenking te blijven dragen. De herinnering krijgt zo een vaste plaats.

Daarnaast worden regelmatig herdenkingsbijeenkomsten georganiseerd waarbij artsen en studenten hun dankbaarheid uitspreken. Zo wordt de waarde van de schenking publiek erkend en gedeeld met iedereen die bij het onderwijs en onderzoek betrokken is. De ceremonie maakt zichtbaar hoe veel mensen door één schenking kunnen leren. Het versterkt de onderlinge band tussen zorg, wetenschap en familie. Deze erkenning wordt door nabestaanden vaak als helend ervaren.

Nabestaanden vinden in zulke bijeenkomsten vaak steun en waardering. De bijdrage van hun geliefde aan wetenschap en opleiding wordt zichtbaar gemaakt en krijgt een plek in een breder verhaal van zorg en vooruitgang. Het gezamenlijke moment biedt ruimte voor emoties en herinneringen. Ook jaren later kan dit betekenisvol blijven. Zo wordt de schenking blijvend in ere gehouden.

Alleen organen schenken

Niet iedereen kiest voor volledige lichaamsdonatie. Er bestaat ook de mogelijkheid om specifieke organen of weefsels, zoals de hersenen of het hart, beschikbaar te stellen voor onderzoek of, waar van toepassing, voor transplantatiedoeleinden volgens de geldende regels. Deze keuze kan aansluiten bij persoonlijke overtuigingen of medische wensen. Het biedt gericht steun aan gespecialiseerde studies. Zo blijft maatwerk mogelijk binnen donatie.

Voor dergelijke donaties bestaan gespecialiseerde onderzoeksbanken, zoals de Nederlandse Hersenbank, die zich richten op het verzamelen, analyseren en zorgvuldig bewaren van weefsel voor diepgaand onderzoek naar neurologische en cardiologische aandoeningen. Deze organisaties werken volgens strikte protocollen en ethische richtlijnen. Het materiaal wordt toegankelijk gemaakt voor erkende onderzoekers. Zo blijft de kwaliteit van data hoog en vergelijkbaar.

Met deze vorm van donatie ondersteunen mensen direct het onderzoek naar bijvoorbeeld Alzheimer, Parkinson of verschillende hartziekten. De verzamelde gegevens helpen bij het ontwikkelen van betere diagnostiek en het vinden van nieuwe behandelstrategieën. Elke donatie vergroot de statistische kracht van studies. Dit versnelt het tempo van ontdekken en verbeteren. Patiënten en hun naasten profiteren van de resultaten.

Voor families verloopt de praktische afwikkeling overzichtelijk wanneer wensen vooraf duidelijk zijn vastgelegd. Heldere documentatie zorgt ervoor dat het traject correct en zorgvuldig kan worden gevolgd, in lijn met de geldende procedures. Het centrum begeleidt de stappen en informeert tijdig. Dit voorkomt misverstanden in een emotionele periode. Zo blijft aandacht voor mens en proces in balans.

Een bijzondere erfenis

In Nederland zijn zeven academische centra waar lichaamsdonatie mogelijk is, waaronder Erasmus MC, UMC Utrecht en Radboudumc. Deze instellingen faciliteren het gehele proces en zorgen dat donaties effectief worden ingezet voor onderwijs en onderzoek. Elk centrum biedt duidelijke informatie voor geïnteresseerden. Aanmeldroutes en voorwaarden staan helder omschreven. Zo kunnen mensen weloverwogen kiezen en voorbereiden.

Elk centrum gaat uiterst zorgvuldig en respectvol met geschonken lichamen om. Ze worden doelgericht ingezet om studenten en artsen beter op te leiden, met als uiteindelijk doel de kwaliteit van zorg voor patiënten te verbeteren en medische kennis te verdiepen. Transparante procedures en vaste kwaliteitscontroles horen daarbij. De resultaten worden regelmatig geëvalueerd. Zo blijft het programma betrouwbaar en verantwoord.

Wie kiest voor lichaamsdonatie laat een concrete, betekenisvolle nalatenschap achter. De keuze ondersteunt onderwijs, stimuleert wetenschappelijke vooruitgang en bevordert een medische praktijk die beter is toegerust voor de vragen van morgen. Het is een manier om na het leven te blijven bijdragen aan het welzijn van anderen. Die gedachte geeft veel mensen rust en voldoening. Zo krijgt het laatste gebaar blijvende waarde.

Voor nabestaanden is het vaak troostrijk om te weten dat hun dierbare ook na het overlijden anderen heeft geholpen. Die gedachte geeft het afscheid extra betekenis en verbindt het verdriet met hoop op betere zorg voor toekomstige generaties. Herinneringen krijgen hierdoor een constructieve richting. Families voelen zich deel van iets groters. Dat maakt rouw draaglijker en de erfenis zichtbaar.

Key-points

• Lichaamsdonatie is een volwaardig alternatief voor begraven of cremeren en maakt een blijvende bijdrage aan onderwijs, onderzoek en toekomstige patiëntenzorg mogelijk, waardoor kennis en vaardigheden rechtstreeks groeien.
• De procedure start bij leven met een officieel wilsbeschikkingsformulier dat volledig en zorgvuldig wordt ingevuld en ingediend, zodat wensen helder en uitvoerbaar zijn voor zorgverleners en nabestaanden.
• Na overlijden wordt het lichaam snel en professioneel overgebracht en geconserveerd volgens strikte richtlijnen, zodat het geschikt blijft voor onderwijs en wetenschap en kwaliteit gewaarborgd is.
• Donaties worden primair gebruikt in het medisch curriculum en leveren daarnaast waardevolle data voor specialistisch onderzoek, wat zowel innovatie als betere zorgpraktijken ondersteunt.
• Nabestaanden kunnen gedenkplekken bezoeken en deelnemen aan herdenkingsmomenten, wat erkenning geeft en steun biedt tijdens het rouwproces binnen een waardige en respectvolle omgeving.
• Specifieke weefseldonaties, zoals hersen- of hartweefsel, verlopen via gespecialiseerde onderzoeksbanken die deze materialen duurzaam en verantwoord beheren voor gerichte studies.
• In Nederland werken zeven academische centra binnen een landelijk erkend programma samen, waardoor de afhandeling uniform, betrouwbaar en professioneel blijft voor alle betrokkenen.
• Lichaamsdonatie wordt gezien als een bijzondere nalatenschap die de maatschappij vooruithelpt en bijdraagt aan de vorming van toekomstige zorgprofessionals, met directe impact op kwaliteit van zorg.

DEEL NU: ONTDEK | Joke Bruijs heeft besloten om haar lichaam na haar overlijden ter beschikking te stellen aan de wetenschap. In dit artikel wordt het proces beschreven.

Deze publicatie is zorgvuldig gecreëerd door Spectrum Magazine, een levendig mediaplatform dat zich richt op het verspreiden van verhalen die zowel verhelderen als verrijken, van over de hele wereld. Mis geen enkele van onze fascinerende updates door Spectrum Magazine te volgen op Facebook. Laat je onderdompelen in een spectrum van verhalen die echt iets te zeggen hebben

Disclaimer

Dit artikel in SPECTRUM Magazine is geschreven ter informatie. Het bevat geen financieel advies, geen juridisch advies en geen medisch advies. De inhoud is zorgvuldig samengesteld op basis van betrouwbare bronnen, maar het gebruik ervan is volledig op eigen verantwoordelijkheid. Raadpleeg altijd een gekwalificeerde professional voor persoonlijke beslissingen.

SPECTRUM Magazine kan geen aansprakelijkheid accepteren voor het gebruik van de informatie in dit artikel. De inhoud is uitsluitend bedoeld om kennis te delen en inzicht te geven.

Op Facebook benadrukken wij dat dit artikel geen financieel advies is en dat lezers vooral geïnteresseerd zijn in onze inhoud vanwege de waardevolle en toegankelijke informatie die wij bieden.

Referenties

• Hildebrandt, H. (2019). History of body donation and anatomy in Europe. Cambridge University Press.
• Jones, D.G. & Whitaker, M.I. (2012). Anatomy’s use of unclaimed bodies: respect and ethics in body donation. Medical Journal of Australia.
• Winkelmann, A. (2016). Consent and body donation: The importance of full information. Clinical Anatomy.