ONTDEK | Actrice Joke Bruijs heeft besloten om haar lichaam na haar overlijden te doneren aan de wetenschap, en dit artikel beschrijft het proces gedetailleerd.

Steeds meer mensen ontdekken een bijzondere derde optie na het overwegen van de gebruikelijke keuzes voor een traditionele begrafenis of crematie: het schenken van hun lichaam aan de wetenschap, waarbij het gebruikt wordt voor medisch onderzoek en wetenschappelijke doeleinden. Op deze manier kunnen zij op een unieke en zinvolle wijze bijdragen aan de vooruitgang van de geneeskunde en het vergroten van kennis en begrip over het menselijk lichaam, zelfs nadat zij hun levenspad hebben bewandeld. Dit laat niet alleen een blijvende impact achter, maar biedt ook een manier om de wetenschap te dienen en anderen te helpen, zelfs na het leven.

In 2025 maakte actrice en zangeres Joke Bruijs op 73-jarige leeftijd een opvallende beslissing. Ondanks haar jarenlange gevecht tegen de ziekte van Parkinson, koos ze moedig ervoor om haar lichaam na haar dood beschikbaar te stellen voor medisch onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, met als doel anderen te helpen die ook lijden aan deze ziekte.

Meer mensen realiseren zich dat het doneren van hun lichaam niet alleen de opleiding van toekomstige artsen bevordert, maar ook troost biedt aan nabestaanden en een waardevolle bijdrage levert aan de medische zorg en het helpen van anderen, zelfs na hun overlijden.

Het concept van lichaamsdonatie bestaat al vele decennia in Nederland en speelt een belangrijke rol in medisch onderwijs. Het biedt studenten de unieke mogelijkheid om respectvol te leren van het menselijk lichaam, wat cruciaal is voor het verwerven van medische kennis en vaardigheden.

Hoe regel je dit

Om ervoor te zorgen dat jouw wensen ten alle tijden worden gerespecteerd en opgevolgd in het geval van nood of onverwachte omstandigheden, is het van essentieel belang om tijdens je leven officieel je wilsbeschikking vast te laten leggen door middel van het invullen van een wilsbeschikkingsformulier. Dit formulier dient vervolgens ingediend te worden bij een medisch centrum om ervoor te zorgen dat jouw wensen nauwgezet worden nageleefd.

Het formulier wordt met de hand ingevuld om ervoor te zorgen dat alle wensen duidelijk en ondubbelzinnig worden vastgelegd, zodat zowel artsen als familieleden precies weten welke stappen moeten worden gevolgd. Dit belangrijke document kan worden opgevraagd bij het centrum in de eigen regio.

Medische centra accepteren alleen nieuwe aanmeldingen wanneer er voldoende capaciteit beschikbaar is, waardoor het kan voorkomen dat er tijdelijk geen nieuwe inschrijvingen mogelijk zijn vanwege beperkte beschikbaarheid.

Voor families is het geruststellend wanneer alles vooraf goed geregeld is, omdat dit rust biedt bij de praktische afwikkeling van zaken na een overlijden. Het is daarom van groot belang om dierbaren tijdig en duidelijk te informeren, zodat zij begrijpen waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt en wat er precies van hen verwacht wordt in deze moeilijke tijd.

Niet altijd plek

Het komt regelmatig voor dat in Nederland zich veel geïnteresseerden aanmelden voor lichaamsdonatie, waardoor medische instellingen soms tijdelijk geen nieuwe inschrijvingen kunnen aannemen vanwege de overweldigende vraag naar donaties.

Bij het Leids Universitair Medisch Centrum kwam het bijvoorbeeld voor dat tijdelijk geen inschrijvingen mogelijk waren voor potentiële donoren vanwege de overvloed aan beschikbare donoren en het feit dat de capaciteit volledig werd benut.

Ook andere centra, zoals het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), hebben te maken gehad met periodes van grote belangstelling voor lichaamsdonatie. Deze ontwikkeling laat zien dat het fenomeen van lichaamsdonatie steeds meer bekendheid en draagvlak krijgt in de samenleving.

Na een bepaalde periode worden de inschrijvingen meestal heropend, zodat mensen zich opnieuw kunnen aanmelden. Daarom is het verstandig om regelmatig bij het desbetreffende centrum te informeren en op de hoogte te blijven van mogelijke wachttijden of beperkingen.

Wat gebeurt er daarna

Na het overlijden van een donor wordt het lichaam doorgaans binnen 24 uur naar de anatomieafdeling gebracht, aangezien de natuurlijke processen vrijwel direct beginnen na het intreden van de dood en het van groot belang is om het lichaam zo snel mogelijk te conserveren voor wetenschappelijke doeleinden.

Om het lichaam geschikt te houden voor onderwijs en onderzoek, wordt het gebalsemd door specialisten die vloeistoffen met conserverende stoffen en soms kleurstoffen in de bloedbaan injecteren.

Dankzij dit proces van conservering kan het lichaam veel langer worden bewaard, soms wel maanden of zelfs jaren, waardoor studenten en artsen ruimschoots de tijd hebben om hun kennis en praktische vaardigheden verder te ontwikkelen en te verdiepen.

Op deze manier blijft de structuur van organen en weefsels goed behouden, waardoor het werken met echte lichamen bijzonder waardevol wordt voor medisch onderwijs en het mogelijk wordt om het menselijk lichaam zorgvuldig en gedetailleerd te bestuderen.

Minder tijd voor afscheid

Door de snelle overbrenging van het lichaam is er vaak weinig tijd voor een uitgebreid fysiek afscheid, waardoor nabestaanden gedwongen worden om sneller afscheid te nemen en zich niet volledig kunnen voorbereiden. Desondanks zijn er alternatieve manieren om betekenisvolle herinneringen te eren en troost te vinden tijdens de rouwperiode.

Veel medische centra hebben speciale gedenkplekken gecreëerd waar families na het verlies van hun dierbare terecht kunnen om persoonlijke woorden, bloemen of symbolische objecten achter te laten als eerbetoon en ter nagedachtenis aan hun geliefde.

Jaarlijks wordt er in Leiden een herdenkingsdag georganiseerd, waar artsen, studenten en families samenkomen om te gedenken. Muziek en persoonlijke toespraken dragen bij aan het creëren van een warme en betekenisvolle sfeer tijdens deze bijeenkomst.

Voor families biedt dit vaak troost en erkenning, doordat het de waardevolle bijdrage van hun dierbare aan de samenleving benadrukt en een gezamenlijk moment van herinnering en respect creëert.

Gebruik in onderwijs

Een aanzienlijk aantal van de gedoneerde lichamen wordt ingezet voor medisch onderwijs, waar studenten zich bezighouden met het bestuderen van anatomie, het oefenen van medische procedures en het verkrijgen van inzicht in de diversiteit en complexiteit van het menselijk lichaam. Het uiteindelijke doel is om een diepgaand begrip te krijgen van de anatomie en fysiologie van het menselijk lichaam.

Een echt lichaam biedt studenten de kans om daadwerkelijk te voelen hoe weefsels aanvoelen en welke subtiele verschillen er kunnen zijn tussen organen van verschillende individuen, wat een unieke en waardevolle ervaring oplevert die niet volledig uit modellen of digitale simulaties kan worden gehaald.

Voor docenten is het werken met echte lichamen bijzonder waardevol, aangezien het niet alleen hun lessen verrijkt en meer diepgang geeft, maar het ook studenten helpt om de theorie op een levendigere en realistischere manier te begrijpen.

Voor studenten zelf is het vaak een intensieve en indrukwekkende ervaring, waarbij ze niet alleen kennis en inzicht opdoen, maar ook cruciale praktische vaardigheden en zelfvertrouwen ontwikkelen. Dit stelt hen in staat zich beter voor te bereiden op hun toekomstige rol in de zorgsector, waar ze met meer vertrouwen en competentie kunnen bijdragen aan het welzijn van anderen.

Oefenen voor artsen

Er worden gedoneerde lichamen gebruikt door ervaren artsen om nieuwe technieken en procedures te testen en te ontwikkelen. Hierdoor kunnen chirurgen innovatieve operaties oefenen en verfijnen voordat ze worden uitgevoerd op patiënten, wat de risico’s vermindert en de zorgkwaliteit verbetert.

Ook tandartsen, fysiotherapeuten en andere medische specialisten maken gebruik van deze manier van leren, die hen in staat stelt om hun vaardigheden te verbeteren en kennis te verdiepen binnen een praktische en realistische context waarin zij kunnen oefenen en situaties kunnen simuleren die zij in hun dagelijkse werk kunnen tegenkomen.

Het oefenen van handelingen in deze omgeving is niet alleen veilig en leerzaam, maar het geeft ook het gevoel alsof het in een echte situatie gebeurt. Het nabootsen van realistische scenario’s draagt bij aan een hogere kwaliteit van zorg, wat uiteindelijk ten goede komt aan toekomstige patiënten.

Door hun royale donatie dragen mensen direct bij aan de vooruitgang van de medische wereld, waardoor deze moderner en effectiever wordt. Hun beslissing om te investeren in kennis en vakmanschap is van onschatbare waarde en zal uiteindelijk leiden tot verbeterde gezondheidszorg voor iedereen.

Onderzoek en wetenschap

Experts bij het Amsterdam UMC analyseren een gedeelte van de lichamen die ter beschikking worden gesteld aan wetenschappelijk onderzoek. Ze onderzoeken hoe deze lichamen reageren in verschillende omstandigheden om meer inzicht te krijgen in het menselijk lichaam.

Dit onderzoek levert belangrijke inzichten op voor zowel de medische wereld als het forensisch onderzoek, omdat het onderzoekt hoe factoren als bodemgesteldheid, temperatuur en luchtvochtigheid biologische processen beïnvloeden en zo een bijdrage kunnen leveren aan het begrip en de verbetering van zowel medische behandelingen als forensische onderzoeken.

De kennis die wordt verworven draagt niet alleen bij aan een dieper begrip van deze processen, maar kan ook resulteren in de ontwikkeling van nieuwe medische innovaties en behandelmethoden die een positieve impact hebben op de gezondheid en het welzijn van mensen.

Het is interessant om op te merken dat deze kennis niet alleen toepasbaar is binnen de geneeskunde, maar ook in andere disciplines zoals milieukunde. Bovendien kan deze kennis dienen als inspiratie voor innovatieve oplossingen binnen andere natuurwetenschappen.

Wat gebeurt er later

Na het vervullen van zijn functie in onderwijs of onderzoek, wordt de teruggave van de resten niet overwogen voor de familie. Wel zijn er mogelijkheden om de overledene te herdenken, zoals het organiseren van een herdenkingsceremonie of het plaatsen van een gedenkplaat op de gebruikte locatie.

Veel academische centra hebben speciale gedenkplekken ingericht waar nabestaanden de gelegenheid krijgen om in alle rust stil te staan bij hun dierbare overledene, en waar ze tevens de mogelijkheid hebben om een persoonlijke herinnering achter te laten.

Daarnaast worden regelmatig herdenkingsbijeenkomsten gehouden waar artsen en studenten hun dankbaarheid tonen, waardoor de waardevolle bijdrage van de overledene zichtbaar en erkend wordt in een sfeer van respect en waardering.

Voor nabestaanden bieden deze dagen vaak veel steun en troost doordat ze de betekenisvolle bijdrage benadrukken die hun geliefde heeft geleverd aan de medische wetenschap en aan toekomstige generaties, waardoor zij trots kunnen zijn op het erfgoed dat hun dierbare heeft achtergelaten.

Alleen organen schenken

Niet iedereen kiest ervoor om hun hele lichaam te doneren voor medisch onderzoek of transplantatiedoeleinden; daardoor bestaat ook de mogelijkheid om alleen de hersenen of het hart beschikbaar te stellen voor deze specifieke doeleinden.

Voor dit soort donaties bestaan gespecialiseerde onderzoeksbanken, zoals de Nederlandse Hersenbank en andere instellingen die zich richten op het uitvoeren van diepgaand onderzoek naar neurologische en cardiologische aandoeningen, om zo meer inzicht te krijgen in deze complexe medische problemen en te werken aan mogelijke behandelingen en oplossingen.

Door deze donaties leveren mensen niet alleen een directe bijdrage aan studies naar ziekten zoals Alzheimer en verschillende hartproblemen, maar helpen ze ook het essentiële werk te ondersteunen dat nodig is voor het ontwikkelen van nieuwe behandelmethoden.

Daarnaast ervaren families vaak een eenvoudiger en gestroomlijnder traject bij de afwikkeling van de donatie doordat alles vooraf officieel en zorgvuldig wordt vastgelegd, waardoor het proces correct en volgens de geldende regels verloopt.

Een bijzondere erfenis

In Nederland zijn er zeven academische centra waar lichaamsdonatie mogelijk is, waaronder gerenommeerde instellingen zoals het Erasmus MC, het UMC Utrecht en het Radboudumc. De centra vervullen een essentiële rol bij het ondersteunen en uitvoeren van dit belangrijke proces, dat bijdraagt aan medisch onderzoek en de opleiding van toekomstige medische professionals.

Elk centrum gaat uiterst zorgvuldig, met grote toewijding en respectvol om met de geschonken lichamen. Ze worden ingezet om studenten en artsen op een praktische, interactieve en leerzame manier te onderwijzen in anatomie en medische technieken.

Wie ervoor kiest om zijn lichaam na overlijden te doneren, laat een zeer waardevolle nalatenschap achter. Op deze manier kan men op een concrete manier bijdragen aan de vergroting van kennis, de ontwikkeling van onderwijs en het bevorderen van wetenschappelijk onderzoek.

Voor nabestaanden biedt het vaak troost om te weten dat hun dierbare anderen heeft geholpen, doordat het wordt ervaren als een waardevolle en blijvende manier om een positieve impact op de samenleving te maken en zo de herinnering aan hun geliefde levend te houden.

Key-points

• Lichaamsdonatie biedt een volwaardig alternatief voor begraven of cremeren en stelt iemand in staat een blijvende en zichtbare bijdrage aan de samenleving en toekomstige generaties te leveren.
• Het proces verloopt altijd via een officieel formulier, dat ruim van tevoren volledig en zorgvuldig wordt ingevuld en ondertekend om alle wensen correct vast te leggen.
• Het geschonken lichaam wordt meestal snel naar een academisch centrum gebracht, waar het professioneel, nauwkeurig en volgens strikte richtlijnen wordt geconserveerd en voorbereid voor gebruik.
• De meeste lichamen worden primair ingezet voor medisch onderwijs, maar ze spelen ook een belangrijke rol in specialistisch onderzoek, waarmee ze bijdragen aan kennisontwikkeling en wetenschappelijke vooruitgang.
• Nabestaanden kunnen gedenkplekken bezoeken en deelnemen aan zorgvuldig georganiseerde bijeenkomsten, wat hen troost biedt en erkenning voor de bijzondere keuze van hun dierbare.
• Daarnaast zijn hersen- en hartdonatie mogelijk via gespecialiseerde onderzoeksbanken die zich volledig richten op deze vormen van wetenschappelijk onderzoek.
• In Nederland zijn zeven academische centra actief binnen dit officiële, landelijk erkende programma voor lichaamsdonatie, waardoor de procedure uniform en betrouwbaar verloopt.
• Lichaamsdonatie wordt gezien als een bijzondere, blijvende en uiterst waardevolle nalatenschap die een significante bijdrage levert aan de maatschappij en de ontwikkeling van toekomstige zorgprofessionals.

DEEL NU: ONTDEK | Actrice Joke Bruijs heeft besloten om haar lichaam na haar overlijden te doneren aan de wetenschap, en dit artikel beschrijft het proces gedetailleerd.

Dit meesterwerk is met veel flair in elkaar gezet door KletsKous, het mediaplatform dat niet alleen praat maar ook echt iets te zeggen heeft! Wij serveren verhalen die zowel ogen openen als gedachten verbreden, rechtstreeks vanuit elke uithoek van onze kleurrijke wereld. Blijf hangen voor onze boeiende updates door KletsKous te volgen op Facebook. Spring aan boord voor een rit vol avontuurlijke verhalen die meer impact hebben dan een kop koffie op maandagochtend! ☕🌐✨

Disclaimer

Dit artikel in SPECTRUM Magazine is geschreven ter informatie. Het bevat geen financieel advies, geen juridisch advies en geen medisch advies. De inhoud is zorgvuldig samengesteld op basis van betrouwbare bronnen, maar het gebruik ervan is volledig op eigen verantwoordelijkheid. Raadpleeg altijd een gekwalificeerde professional voor persoonlijke beslissingen.

SPECTRUM Magazine kan geen aansprakelijkheid accepteren voor het gebruik van de informatie in dit artikel. De inhoud is uitsluitend bedoeld om kennis te delen en inzicht te geven.

Op Facebook benadrukken wij dat dit artikel geen financieel advies is en dat lezers vooral geïnteresseerd zijn in onze inhoud vanwege de waardevolle en toegankelijke informatie die wij bieden.

Referenties

• Hildebrandt, H. (2019). History of body donation and anatomy in Europe. Cambridge University Press.
• Jones, D.G. & Whitaker, M.I. (2012). Anatomy’s use of unclaimed bodies: respect and ethics in body donation. Medical Journal of Australia.
• Winkelmann, A. (2016). Consent and body donation: The importance of full information. Clinical Anatomy.