De ACM start een onderzoek naar de prijzen van dagelijkse boodschappen in Nederland vanwege zorgen over concurrentievervalsing en consumentenbelang. Ze zullen de markt in kaart brengen, schakels in de keten onderzoeken en maatregelen nemen om eerlijke concurrentie te bevorderen en de positie van consumenten te versterken, om zo meer vertrouwen in de supermarktsector en beter verklaarbare prijsverschillen te realiseren.
De ACM is een onafhankelijke toezichthouder die zich inzet voor eerlijke markten en consumentenbescherming door onderzoek te doen naar prijsafspraken, misbruik van marktmacht en het functioneren van ketens. De organisatie handhaaft regels en bevordert transparantie, zodat bedrijven op gelijke wijze kunnen concurreren en consumenten weloverwogen keuzes kunnen maken op basis van betrouwbare informatie.
Het onderzoek richt zich op het verklaren van prijsverschillen en de factoren die deze veroorzaken. De ACM wil consumenten en bedrijven helpen begrijpen hoe prijzen worden bepaald, zodat keuzes beter kunnen worden onderbouwd en de marktdynamiek eerlijker en stabieler wordt, zelfs bij veranderende kosten in de keten.
De toezichthouder zal onderzoeken of meer openheid in de keten eerlijker concurrentie kan bevorderen. Dit kan leiden tot verplichte transparantie over prijsafspraken en financiële stromen tussen supermarkten en leveranciers, waardoor misstanden sneller kunnen worden aangepakt.
Veel mensen vinden betaalbaarheid belangrijk, zeker nu de vaste lasten nog verder stijgen. De ACM zet zich in voor eerlijke prijzen en zorgt ervoor dat consumenten keuzemogelijkheden hebben tussen verschillende merken en prijsklassen, met transparante informatie over de kosten.
Content:
Signalen van hogere prijzen
De ACM onderzoekt waarom bepaalde producten in Nederlandse supermarkten duurder zijn dan in Duitsland en België door lokale kosten, contractafspraken en marktomstandigheden te analyseren voor eventuele bijsturing.
Belastingen en transportkosten beïnvloeden direct de eindprijs door verschillen in tarieven per land en extra kosten op kassabonnen. Logistieke problemen kunnen leiden tot hogere totale kostprijzen en tijdelijke prijspieken in populaire productcategorieën.
Loonkosten in de retail drukken eveneens op de prijs. In landen met hogere lonen stijgen de operationele kosten van supermarkten, wat zich vaak vertaalt in hogere consumentenprijzen, vooral bij arbeidsintensieve processen zoals versverwerking, vulwerk en service op de winkelvloer.
De marktschaal, beïnvloed door de grotere bevolking en afzetvolume van Duitsland, zorgt voor efficiëntere werking en schaalvoordelen bij producenten. Dit resulteert vaak in lagere prijzen en aantrekkelijke aanbiedingen voor consumenten.
De beschikbaarheid van lokale producenten en regionale ketens beïnvloeden prijsontwikkelingen, die worden onderzocht door de Autoriteit Consument & Markt om inzicht te krijgen en in te grijpen indien nodig voor een gezonde markt.
Vergelijking met buurlanden
Veel Nederlanders vinden winkelen in Duitsland goedkoper, vooral voor verse producten. Dit komt door aanbiedingen, promoties en grotere winkels die voordelig zijn voor consumenten.
Merkproducten zijn vaak goedkoper in België, waardoor Nederlanders grensboodschappen blijven doen vanwege de lagere prijzen. In grensregio’s is dit al jarenlang zichtbaar in koopstromen en winkelgedrag, die reageren op acties en prijsniveaus.
Belgische supermarkten passen ook verschillende kortingsstrategieën toe en spreiden promoties gelijkmatiger over het jaar. Dit biedt extra voordelen voor consumenten die gericht inkopen, terwijl prijsvolgers profiteren van een regelmatiger promotieritme en voorspelbare aanbiedingen.
Nederlandse supermarkten streven naar concurrerende prijzen en aantrekkelijke promoties, maar klanten merken dat dit niet altijd het geval is. Vooral bij bekende merkproducten en specifieke categorieën blijven opvallende prijsverschillen bestaan, wat leidt tot prijsvergelijkingen.
Uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat deze verschillen al langer onderwerp van studie zijn. Het nieuwe onderzoek van de ACM bouwt hierop voort en moet nauwkeuriger inzicht geven in de factoren achter prijszetting en de drijfveren van grensoverschrijdend koopgedrag dat op bepaalde momenten toeneemt.
Waar ligt de oorzaak?
De ACM benadrukt dat prijsverschillen niet alleen worden bepaald door supermarktbeleid, maar ook door keuzes van leveranciers en andere partijen in de supply chain. Om een volledig inzicht te krijgen in de prijsvorming in de detailhandel, wordt de gehele supply chain geanalyseerd. Op basis van deze analyse kunnen gerichte verbeteringen worden voorgesteld om de prijzen effectief te beïnvloeden.
In kleinere markten hebben supermarkten minder onderhandelingsmacht, wat leidt tot hogere inkoopprijzen en hogere consumentenprijzen voor identieke of vergelijkbare producten.
Europese en nationale regels, die per land verschillend worden toegepast, spelen een rol. Dit kan leiden tot prijsverschillen voor hetzelfde product tussen verschillende landen, zelfs als de productie vergelijkbaar is.
Leveranciers maken soms afspraken die prijsaanpassingen beperken, waardoor de onderhandelingsvrijheid tussen producenten en winkeliers afneemt en consumentenprijzen minder snel dalende kosten volgen, wat de transparantie voor kopers belemmert.
Voor wie meer wil weten over concurrentie en marktwerking in de detailhandel, zijn analyses van grote nieuwsrubrieken beschikbaar. Hier worden diverse factoren besproken die invloed hebben op de uiteindelijke prijs die consumenten betalen en waarom prijsverschillen tussen landen vaak blijven bestaan, zelfs bij toenemende Europese handel.
Onderdeel van dagelijks leven
Het onderzoek richt zich op alledaagse producten die veel huishoudens wekelijks kopen, zoals brood, melk, koffie en thee. Deze producten zijn essentieel in het dieet en vormen een groot deel van het winkelbudget. Prijsschommelingen hebben direct invloed op de financiële situatie en het koopgedrag van consumenten.
Consumenten merken snel prijsverschillen op omdat ze vaak producten kopen en prijzen vergelijken. Kleine stijgingen kunnen voor huishoudens met een strak budget of veel gezinsleden snel oplopen, waardoor ze weinig ruimte hebben voor onverwachte uitgaven.
Huishoudens passen hun planning aan wanneer de prijzen stijgen. Ze zoeken actiever naar aanbiedingen, kiezen voor goedkopere alternatieven en stemmen hun boodschappen af op promoties, zodat er genoeg ruimte overblijft voor andere terugkerende kosten, zoals energie en vervoer.
Supermarkten passen zich aan door gerichte acties, loyaliteitsprogramma’s en huismerken voor prijsbewuste klanten. Marketing en schapindeling worden regelmatig aangepast om bij veranderende voorkeuren en prijssensitiviteit aan te sluiten, waardoor het aanbod actueel blijft.
Daarom onderzoekt de ACM deze basisproducten grondig, omdat ze het dagelijks leven direct beïnvloeden en geschikt zijn om transparantie te vergroten, prijsvorming te verduidelijken en eventuele concurrentieverstoringen zichtbaar te maken voor weloverwogen maatregelen.
Resultaten pas later
De ACM verwacht de resultaten van het onderzoek pas in de zomer van 2026 bekend te kunnen maken vanwege de omvang en complexiteit. Deze tijd is nodig voor zorgvuldige datacollectie, analyse en een stevige onderbouwing van de conclusies, zodat duurzame aanbevelingen kunnen worden gedaan die bijdragen aan voorspelbare prijspaden.
Er wordt informatie verzameld over een breed scala aan producten en leveranciers. Om deze data effectief te analyseren, worden datasets opgesteld die per categorie verschillen en worden analyses uitgevoerd die rekening houden met seizoenen, inkoopcycli en logistieke variaties. Hierdoor kunnen uitschieters en structurele trends correct worden onderscheiden en geïnterpreteerd.
De toezichthouder voert gesprekken met supermarkten, producenten en leveranciers om context bij de data te bieden en knelpunten in de praktijk te identificeren en oplossingen te vinden.
De prijsontwikkeling wordt over langere periodes bestudeerd om structurele veranderingen, kostenverschuivingen en beleidsinvloeden zichtbaar te maken, wat de nauwkeurigheid van het onderzoek verhoogt en de toepasbaarheid van de aanbevelingen verbetert voor consumenten en bedrijven.
Voor meer informatie over de taak en werkwijze van de ACM kunt u terecht op de kanalen van de Rijksoverheid. Hier wordt uitgelegd hoe de organisatie consumenten ondersteunt, concurrentie bewaakt en transparantie rond prijsvorming stimuleert. Deze informatie plaatst het onderzoek in een bredere context en helpt realistische verwachtingen te behouden.
Onderhandelingen met leveranciers
Recente onderhandelingen tussen supermarkten en leveranciers verlopen moeizaam, vooral bij sterke merken met grote marktaandelen. Beperkte beschikbaarheid en hoge vraag leiden tot langdurige prijsonderhandelingen en tijdelijk minder gevulde schappen.
Bij lange gesprekken kan het aanbod tijdelijk afnemen, wat leidt tot lege schappen en beperkter assortiment. Dit dwingt consumenten om uit te wijken naar alternatieve merken of andere winkels met beschikbare producten en aantrekkelijkere acties.
Voor supermarkten is het ontbreken van populaire artikelen nadelig, omdat klanten dan sneller overstappen. Leveranciers missen omzet en zichtbaarheid, wat later het marktaandeel en promotieresultaten kan beïnvloeden. Beide partijen hebben er daarom belang bij snel een werkbaar akkoord te bereiken dat leveringszekerheid garandeert.
Dit toont aan hoe gevoelig de markt is voor prijsonderhandelingen en kleine verstoringen kunnen merkbare gevolgen hebben op winkelervaring en prijsperceptie, wat het belang benadrukt van duidelijke afspraken over leveringszekerheid en escalatiepaden tijdens gesprekken om te voorkomen dat klanten hier de dupe van worden.
De ACM betrekt de hele keten bij het onderzoek. Door het volledige traject te analyseren ontstaat een compleet en betrouwbaar beeld van marktwerking en prijsverschillen.
Voorbeeld Jumbo en Heineken
Bij Jumbo waren Heineken-producten lange tijd niet beschikbaar vanwege voortdurende onderhandelingen over nieuwe voorwaarden. Hierdoor werd de afhankelijkheid van achter-de-schermen afspraken duidelijk en merkten klanten snel veranderingen in het assortiment op.
Klanten merkten direct veranderingen in hun koopgedrag door de populaire positie van bier. Dit leidde tot meer aandacht voor concurrerende merken en tijdelijke verschuivingen in het koopgedrag.
Na verloop van tijd bereikten Jumbo en Heineken een akkoord, waarna de vertrouwde producten weer in het schap lagen. Dat herstelde de routine voor vaste kopers en bracht het assortiment opnieuw in balans, met positieve effecten op klanttevredenheid, keuzevrijheid en promotieresultaten.
Voor Jumbo betekende dit een completer aanbod en minder uitwijkgedrag van klanten, terwijl Heineken zijn zichtbaarheid en verkooppositie kon stabiliseren in de supermarkt. Het toont aan hoe snel afspraken effect hebben op de winkelvloer en dat continuïteit belangrijk is.
Het voorbeeld benadrukt het belang van prijsonderhandelingen op de beschikbaarheid, perceptie en prijs. Ook toont het belang van duidelijke samenwerking in de keten om leveringszekerheid te garanderen en consumenten te beschermen tegen langdurige en complexe gesprekken.
Voorbeeld Albert Heijn en JDE Peet’s
Bij Albert Heijn deden zich vergelijkbare problemen voor met producten van Douwe Egberts, Senseo en Pickwick vanwege vertragingen in de afspraken met JDE Peet’s. Klanten uitten hun ongenoegen over het beperktere assortiment en het ontbreken van vertrouwde merken.
Consumenten zochten alternatieven, maar sommigen bleven loyaliteit tonen aan de formule en wachtten op de terugkeer van favoriete producten, wat de impact benadrukt van merkvoorkeur en winkelbinding bij dagelijkse aankopen en het belang van consistentie in het schap.
Bij nieuwe onderhandelingen keerden de artikelen terug in de schappen, waardoor het aanbod breder werd. Dit herstelde de beschikbaarheid, wat het vertrouwen bij klanten vergrootte en meer rust bracht in het logistieke proces, met stabielere leveringen en duidelijke verwachtingen voor alle betrokkenen.
Wie geïnteresseerd is in de positie van JDE op de markt, vindt in economische nieuwsberichten uitgebreide informatie over de belangrijke rol van deze merken in het boodschappenpatroon en het consumptiegedrag van Nederlandse huishoudens. Koffiemerken hebben vaak een groot aandeel in de bestedingen.
Het voorbeeld laat zien hoe merkloyaliteit de koopkeuzes van consumenten beïnvloedt en benadrukt het belang van samenwerking tussen supermarkten en leveranciers voor een stabiel aanbod en prijsvorming.
Wat dit betekent voor consumenten
Consumenten zijn extra alert op aanbiedingen en promoties, vooral wanneer prijzen of assortimenten wijzigen en het huishoudbudget beperkt is. Dit geldt met name voor gezinnen die geld willen besparen en ruimte willen vrijhouden voor andere vaste uitgaven.
Voor veel huishoudens is prijsvergelijking een essentieel onderdeel geworden van het wekelijkse boodschappenritueel, zowel in fysieke winkels als online. Mensen zoeken actief naar prijsverschillen tussen verschillende winkels en maken weloverwogen keuzes tussen merkproducten, huismerken en budgetlijnen, gebaseerd op promoties en persoonlijke voorkeuren.
Door slim in te spelen op acties, spaarsystemen en tijdelijk lage prijzen kunnen consumenten aanzienlijk besparen op hun wekelijkse uitgaven. Dit benadrukt het belang van prijsinformatie in het koopgedrag en onderstreept de groeiende noodzaak van transparantie, vooral nu digitale folders en apps prijzen constant inzichtelijk maken.
Tips om bewuster met geld om te gaan kun je vinden bij organisaties die consumenten helpen met budgetadvies. Deze adviezen helpen bij het plannen van uitgaven, het voorkomen van impulsaankopen en het opbouwen van financiële veerkracht in onzekere tijden waarin prijzen snel veranderen.
Het onderzoek van de ACM moet leiden tot een diepgaand inzicht in prijsverschillen en duidelijke uitleg over hoe prijzen tot stand komen. Door deze verbeterde informatie kunnen consumenten zelfverzekerder keuzes maken en ontstaat er een eerlijker speelveld waarop concurrentie op basis van zowel prijs als kwaliteit volledig tot zijn recht komt, en waar eventuele misverstanden snel uit de weg geruimd kunnen worden.
Toekomstige duidelijkheid
Het ACM-onderzoek helpt consumenten door transparantie te bieden over prijsbepalende factoren en de invloed van partijen in de keten, met als doel voorspelbaarheid, vertrouwen en een goede balans tussen prijs en kwaliteit in boodschappen te bevorderen.
De resultaten worden in 2026 verwacht en kunnen de basis vormen voor nieuwe afspraken tussen supermarkten en leveranciers. Dit kan gunstig zijn voor consumenten, omdat prijsvorming inzichtelijker wordt, en voor bedrijven, doordat duidelijk wordt welke spelregels gelden bij onderhandelingen en promoties die het prijsbeeld beïnvloeden.
Voor supermarkten betekent dit meer openheid over kosten en prijzen, zodat klanten begrijpen hoe de eindprijs tot stand komt. Consumenten krijgen hierdoor meer vertrouwen in de markt en een positiever beeld van eerlijkheid, vooral als de informatie consistent wordt gedeeld.
Het onderzoek bevordert Europese samenwerking door inzicht te geven in prijsontwikkelingen en marktmechanismen, waardoor handel evenwichtiger wordt en producenten en kopers in verschillende landen profiteren van gedeelde ervaringen en effectief beleid.
Het onderzoek draagt bij aan een efficiënte en klantgerichte markt, waar consumenten meer zekerheid en duidelijkheid krijgen. Dit stimuleert innovatie en keuzevrijheid in het supermarkt- en distributiesysteem.
Key-points
- De ACM onderzoekt prijsverschillen tussen Nederlandse supermarkten en buurlanden om consumenten te beschermen en inzicht te bieden in de prijsvorming, met speciale aandacht voor transparantie in de keten.
- Signalen tonen aan dat sommige producten in Nederland duurder zijn, wat vragen oproept over eerlijkheid, lokale kosten en afspraken die de eindprijs beïnvloeden.
- Belangrijke factoren zijn belastingniveaus, loonkosten, schaalvoordelen en logistiek; deze elementen bepalen samen de uiteindelijke winkelprijs en beïnvloeden ook het promotiebeleid van supermarkten.
- De focus ligt op basisproducten zoals brood, melk en koffie, omdat deze het gezinsbudget direct raken en frequent worden gekocht, waardoor prijsverschillen snel zichtbaar zijn.
- De definitieve resultaten van het onderzoek worden verwacht in de zomer van 2026 en zullen uitgebreid worden gedeeld met zowel consumenten als bedrijven, zodat de aanbevelingen effectief kunnen worden geïmplementeerd.
- De samenwerking tussen supermarkten en leveranciers is van essentieel belang, aangezien overeenkomsten direct van invloed zijn op de beschikbaarheid, prijs en keuzevrijheid voor klanten.
- Jumbo en Heineken bereikten een akkoord na intensieve besprekingen, waardoor klanten hun vertrouwde producten weer konden kopen.
- Albert Heijn en JDE Peet’s hebben samen een oplossing gevonden, waardoor koffie- en theemerken weer in ruime mate verkrijgbaar waren en de klanttevredenheid toenam.
- Consumenten kunnen geld besparen door actief prijzen te vergelijken en aanbiedingen te benutten, wat bewust koopgedrag stimuleert en het totaalbedrag per week kan verlagen.
- Het onderzoek van ACM heeft tot doel het bevorderen van transparantie, het verbeteren van inzicht in prijsmechanismen en het vergroten van vertrouwen in de supermarktsector, met voordelen op de lange termijn voor zowel consumenten als aanbieders.
DEEL NU: BEKIJK | Supermarkten in naburige landen hebben lagere kosten en hevige concurrentie, waardoor boodschappen over de grens veel goedkoper zijn dan in ons land.
Dit artikel is met aandacht gecreëerd door LEEF., een bruisend mediaplatform, toegewijd aan het brengen van inspirerende en leerzame verhalen uit elke hoek van de wereld. Zorg dat je op de hoogte blijft van onze meeslepende content door LEEF. te volgen op Facebook onder de naam LEEF.
Disclaimer
Dit artikel van SPECTRUM Magazine is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden. De inhoud vormt geen vervanging van professioneel financieel, juridisch of medisch advies. Lezers wordt aangeraden altijd eigen onderzoek te doen en bij belangrijke beslissingen deskundigen te raadplegen. SPECTRUM Magazine aanvaardt geen aansprakelijkheid voor keuzes die worden gemaakt op basis van dit artikel.
Facebook-disclaimer
Deze inhoud is gemaakt voor lezers die oprecht geïnteresseerd zijn in achtergrondinformatie en marktontwikkelingen. Het artikel is geen financieel advies en stimuleert lezers om altijd hun eigen keuzes te maken.