BEKIJK | Sommige Nederlanders omzeilen graag de reguliere route om specifieke producten of winkels te bezoeken die zich op een grotere afstand bevinden.

Uit diepgaand onderzoek van de Radboud Universiteit in Nijmegen en de Universiteit Utrecht komt naar voren dat veel Nederlanders bereid zijn aanzienlijk langere afstanden naar winkels en voorzieningen te overbruggen wanneer zij kunnen wonen in een buurt zonder buren van Marokkaanse of Turkse afkomst. Deze bevinding laat zien dat segregatie en vooroordelen nog altijd doorwerken in alledaagse keuzes, ondanks de groeiende aandacht voor diversiteit, gelijke behandeling en inclusie in beleid en publieke discussie. Dat is zorgwekkend en benadrukt hoe hard extra inzet nodig blijft om een samenleving te bevorderen waarin mensen met verschillende achtergronden elkaar ontmoeten, respecteren en op waarde schatten. Meer bewustwording, gerichte interventies en een open dialoog kunnen drempels verlagen, zodat duurzame verbindingen ontstaan, kansen eerlijker worden verdeeld en ieders waardigheid zichtbaar wordt erkend. Only by working together to break down barriers and promote understanding can we truly achieve a more inclusive and tolerant society.

Het uitgebreide onderzoek betrof duizenden inwoners uit heel Nederland die grondig werden bevraagd over hun ideale woonomgeving, dagelijkse leefstijl en voorkeuren rond huisvesting en sociale context. Daardoor ontstond een gedetailleerd beeld van welke factoren mensen als prettig, veilig en aantrekkelijk ervaren, en hoe die voorkeuren zich vertalen naar concrete keuzes in waar men wil wonen en met wie men het liefst de buurt deelt.

De onderzoekers benadrukken dat voorkeuren vaak onbewust worden gestuurd door de koppeling van woonplezier aan vertrouwde elementen zoals sociale binding, gedeelde gewoonten en herkenbare omgangsvormen in de directe omgeving. Hierdoor kiezen mensen sneller voor buurten die zulke herkenning bieden, wat het belang onderstreept om stil te staan bij die onbewuste sturing, te onderzoeken waar die vandaan komt en te verkennen hoe zij onze kansen en keuzes mede vormgeeft.

Veel respondenten bleken bereid praktische aanpassingen te doen, zoals grotere afstanden accepteren tot supermarkten, scholen of openbaar vervoer, mits de buurt beter paste bij hun voorkeuren. Voor een deel van de deelnemers vormde dit geen grote belemmering, omdat zij hun leefritme, vervoerskeuzes en dagindeling flexibel konden bijstellen om toch het gevoel van een passende en prettige woonomgeving te behouden.

Ontbrekend perspectief

Dit onderzoek weerspiegelt vooral de perspectieven van autochtone Nederlanders, waardoor waardevolle meningen en ervaringen van mensen met een migratieachtergrond ontbreken. Juist die diversiteit aan stemmen is essentieel om het onderwerp volledig te begrijpen, recht te doen aan verschillende belevingswerelden en tot meer genuanceerde conclusies te komen die beleid en praktijk beter kunnen informeren.

De onderzoekers geven aan dat dit een belangrijke beperking vormt, omdat ervaringen en belevingen van alle betrokken groepen niet zijn meegenomen. Het beeld blijft daardoor onvolledig en het risico ontstaat dat cruciale perspectieven worden gemist of onderschat, wat kan leiden tot aanbevelingen die minder goed aansluiten bij de werkelijkheid van diverse gemeenschappen.

Wetenschappers pleiten daarom voor vervolgonderzoek waarin verschillende bevolkingsgroepen actief worden betrokken, bijvoorbeeld via aanvullende surveys en kwalitatieve interviews. Zo kan een diepgaander inzicht ontstaan in hoe uiteenlopende gemeenschappen hun woonomgeving ervaren en welke factoren hun kwaliteit van leven, gevoel van veiligheid en kansen op participatie daadwerkelijk beïnvloeden.

Een bredere benadering die rekening houdt met uiteenlopende behoeften en achtergronden kan leiden tot beleid dat beter aansluit bij verschillende gemeenschappen. Daarmee groeit de kans op meer leefbaarheid, sterkere sociale cohesie en een hechter gemeenschapsgevoel in diverse wijken, met positieve effecten op vertrouwen en wederkerigheid.

Eigen groep kiezen

Uit de studie blijkt dat veel Nederlanders liever wonen in een omgeving met bewoners die op hen lijken. Socioloog Jochem Tolsma benadrukt dat dit geen nieuw verschijnsel is, maar dat de resultaten laten zien hoe sterk de voorkeur voor homogeniteit nog altijd doorwerkt in dagelijkse woonkeuzes en de wijze waarop mensen hun sociale omgeving vormgeven.

Een deelnemer gaf aan een sterke voorkeur te hebben voor vertrouwde straten en bekende gezichten, wat illustreert dat herkenning, gedeelde normen en informele netwerkjes zwaar meewegen bij woonkeuzes. Sociale netwerken, praktische hulp en routine bepalen zo mede waar mensen zich thuis en ondersteund voelen in het dagelijks leven.

Internationale onderzoeken bevestigen dat dit wereldwijd voorkomt. In veel landen voelen bewoners zich prettiger en veiliger wanneer zij leven in een vertrouwde sociale omgeving waarin gewoonten, cultuur en identiteit herkenbaar blijven, en waar men zich zonder veel uitleg kan bewegen binnen gedeelde verwachtingen en omgangsvormen.

Het draait vaak om gedeelde routines, een gemeenschappelijke taal en vergelijkbare levensstijlen. Die overeenkomsten versterken het gevoel van harmonie en verbondenheid tussen bewoners, wat merkbaar bijdraagt aan welzijn, burenhulp en tevredenheid binnen een buurt, zeker wanneer het lokale netwerk actief wordt onderhouden.

Onzekerheid bij omgang

Volgens Tolsma voelen veel Nederlanders zich onzeker bij Turkse of Marokkaanse buren door onbekende omgangsvormen en tradities, wat kan leiden tot terughoudendheid in het contact. Wie meer wil weten over culturele verschillen en praktische omgangsvormen kan advies inwinnen bij Movisie, dat toegankelijke informatie, casussen en handreikingen biedt voor ontmoeting en begrip.

Onderzoek laat zien dat gebrek aan contact gevoelens van afstand in de hand werkt, omdat onbekendheid twijfel of wantrouwen kan oproepen. Naarmate mensen vaker kennismaken, bijvoorbeeld via buurtactiviteiten of gezamenlijke projecten, verdwijnen die twijfels meestal snel en groeit het onderlinge begrip in de praktijk.

Gezamenlijke buurtactiviteiten, zoals schoonmaakacties, sporttoernooien of kleinschalige feesten, helpen om een hechter netwerk te bouwen. Bewoners leren elkaar kennen, delen ervaringen en creëren een positieve sfeer waarin mensen zich gezien en gewaardeerd voelen, met meer bereidheid tot samenwerking.

Sociologen benadrukken dat begrip en kennis de basis vormen voor harmonie. Door zowel informele ontmoetingen als georganiseerde initiatieven te stimuleren, neemt verbondenheid toe en groeit de kans op een vreedzame, inclusieve samenleving waarin respect en samenwerking stap voor stap vanzelfsprekender worden.

Verschillen tussen generaties

Uit het onderzoek blijkt dat leeftijd en opleidingsniveau een grote rol spelen. Jongeren hebben gemiddeld een positievere houding ten opzichte van diversiteit, terwijl oudere mensen vaker kiezen voor vertrouwdheid. Cijfers van het CBS laten zien dat hoger opgeleiden doorgaans meer openstaan voor een diverse omgeving, mede door bredere netwerken en contactmomenten.

Jongeren die opgroeien in multiculturele buurten worden van jongs af aan blootgesteld aan verschillen. Daardoor ervaren zij diversiteit vaker als iets alledaags dat hun leefwereld verrijkt en hen in contact brengt met uiteenlopende tradities, talen en perspectieven, wat sociale vaardigheden en flexibiliteit versterkt.

Oudere generaties hechten meer waarde aan vertrouwdheid, mede omdat zij vaak zijn opgegroeid in relatief homogene wijken. Dat kan terughoudendheid oproepen tegenover het onbekende, waarbij bekende gezichten, rituelen en gewoonten houvast en continuïteit bieden in het dagelijks leven, vooral bij veranderingen in de woonomgeving.

Onderzoekers verwachten dat generatieverschillen op termijn kleiner worden, omdat jongere bewoners door frequente interacties met diverse groepen meer begrip en acceptatie ontwikkelen. Zo wordt diversiteit steeds normaler in de manier waarop buurten functioneren en samenleven, met een bredere basis voor vertrouwen.

Mogelijke scheiding in wijken

De onderzoekers benadrukken dat sterke voorkeuren kunnen bijdragen aan segregatie en daarmee de maatschappelijke kloof kunnen vergroten. Dat maakt het voor beleidsmakers lastiger om cohesie en vertrouwen te bevorderen. Voor meer achtergrondinformatie kan het Sociaal en Cultureel Planbureau worden geraadpleegd, dat trends en effecten van woonsegregatie duidt.

Woonsegregatie beperkt de uitwisseling tussen groepen en verkleint de kans op openheid. Dat kan vooroordelen voeden en verspreiden, zeker wanneer contactmomenten schaars blijven en verhalen vooral via indirecte bronnen worden gevormd, waardoor misverstanden moeilijker worden rechtgezet.

Een gevarieerd woningaanbod dat uiteenlopende doelgroepen aanspreekt, creëert juist meer ontmoetingen. Jong en oud komen elkaar vaker tegen, wisselen ervaringen uit en ontdekken gedeelde belangen, waardoor buurten inclusiever, levendiger en veerkrachtiger worden in het omgaan met veranderingen.

Voor toekomstig beleid is het daarom cruciaal om actief te streven naar gemengde wijken en doelbewust in te zetten op diversiteit. Dat vergroot de kans op eenheid, sociale samenhang en samenwerking tussen bevolkingsgroepen, met zichtbare winst voor vertrouwen, leefbaarheid en wederzijdse ondersteuning.

Belang van contact

Het is essentieel dat verschillende groepen elkaar ontmoeten om afstand te verkleinen. Dat kan via sportclubs, buurtcentra en laagdrempelige evenementen die voor iedereen toegankelijk zijn, zodat vooroordelen afnemen en nieuwe relaties kunnen ontstaan op basis van gedeelde ervaringen en doelen.

Voorbeelden uit verschillende buurten laten zien dat gezamenlijke activiteiten de onderlinge band versterken. Projecten zoals buurtfeesten, gezamenlijke moestuinen of opruimacties vergroten betrokkenheid, stimuleren verantwoordelijkheid en maken het gemakkelijker om elkaar te benaderen bij vragen of zorgen.

Dit effect is ook zichtbaar op scholen en binnen verenigingen. Kinderen en volwassenen leren elkaar beter begrijpen door samen aan concrete doelen te werken, waardoor respect groeit en samenwerken stap voor stap natuurlijker wordt in het dagelijkse doen en laten.

Wetenschappers benadrukken dat het stimuleren van contact een van de effectiefste manieren is om verschillen te verkleinen. Zulke initiatieven bouwen sterke sociale netwerken op die bijdragen aan een harmonieuze, inclusieve en veerkrachtige gemeenschap waarin iedereen kan deelnemen.

Onderwijs speelt rol

Scholen bieden programma’s die kinderen en jongeren leren omgaan met diversiteit, vooroordelen en andere culturen. Daarbij worden ouders actief betrokken om het effect te vergroten. Kennisplatform Integratie & Samenleving ondersteunt scholen met materialen, aanpakken en praktijkvoorbeelden die in de klas direct toepasbaar zijn.

Educatieve projecten laten zien dat leerlingen die actief deelnemen nieuwsgieriger worden en sneller openstaan voor andere perspectieven. Zo leren zij verschillen te waarderen, misverstanden te herkennen en diversiteit te zien als een natuurlijke, positieve kracht in de samenleving en in hun eigen leefwereld.

Leraren spelen hierin een cruciale rol. Door diversiteit expliciet te bespreken en met herkenbare voorbeelden te werken, krijgen kinderen praktische handvatten om respectvol met elkaar om te gaan en te begrijpen dat verschillen bijdragen aan leren, innovatie en sociale veerkracht.

Scholen beschouwen diversiteit steeds vaker als een kans om het onderwijs te verrijken. Door ruimte te geven aan uiteenlopende perspectieven ontstaat een inclusieve leeromgeving waar alle leerlingen zich welkom voelen en waar talenten tot bloei kunnen komen, zowel cognitief als sociaal.

Overheid en beleid

De overheid kan het stimuleren van gemengde wijken en het bevorderen van diversiteit ondersteunen met beleid en gerichte investeringen in multicultureel onderwijs en gezamenlijke buurtprojecten. Voor meer informatie, ga naar de website van de Rijksoverheid op [link], waar kaders, subsidieregelingen en voorbeelden van lokale uitvoering worden toegelicht.

Gemeenten spelen een sleutelrol door subsidies en praktische steun te geven aan initiatieven die ontmoeting en samenwerking bevorderen. Zo versterken zij de maatschappelijke banden, ondersteunen zij bewonersinitiatieven en maken zij het gemakkelijker om duurzame netwerken in de wijk op te bouwen.

Lokale bestuurders kunnen programma’s ontwikkelen die bewoners aanmoedigen om samen te werken aan wijkprojecten. Dat vergroot de aantrekkingskracht van de buurt en helpt een inclusieve omgeving te creëren waar uiteenlopende groepen zich thuis voelen, met meer vertrouwen in elkaar en in de lokale overheid.

Op nationaal niveau kan beleid gericht zijn op het bevorderen van inclusieve leefstijlen door sociale interactie te ondersteunen en programma’s te stimuleren die ontmoetingen mogelijk maken. Zo groeien steden en dorpen toe naar meer evenwicht, verbondenheid en harmonie in het dagelijkse samenleven.

Lange weg vooruit

Diepgewortelde overtuigingen veranderen kost tijd, inzet en geduld. Vertrouwen opbouwen en diversiteit omarmen zijn langdurige processen waarbij samenwerking tussen burgers, scholen en overheid essentieel is om structurele vooruitgang te boeken en resultaten bestendig te maken.

In diverse buurten zijn al duidelijke voorbeelden te zien van succesvolle samenwerking, vaak aangejaagd door bewonersorganisaties en buurtverenigingen. Zulke initiatieven verbeteren de leefomgeving, vergroten veiligheid en versterken het welzijn van bewoners op zichtbare en meetbare manieren.

Om verbondenheid te laten groeien, zijn geduld en volharding nodig, maar ook actieve betrokkenheid. Zelfs kleine stappen, zoals samen een activiteit organiseren of elkaar helpen bij alledaagse taken, kunnen het perspectief op de ander positief veranderen en de drempel tot contact verlagen.

Wetenschappers wijzen op hoopvolle signalen, zoals een groeiende focus op gemeenschapsgevoel, samenwerking en wederzijds respect. Die ontwikkeling legt een stevige basis voor duurzame, sterke en inclusieve buurten waarin mensen zich veilig, gewaardeerd en gehoord voelen.

Samen bouwen aan toekomst

Onderzoekers zien veel potentie voor Nederland om verder te groeien naar een inclusieve samenleving waarin iedereen zich welkom voelt, ongeacht afkomst of achtergrond. Door samenwerking en open dialoog kunnen zelfs kleine stappen leiden tot zichtbare verbeteringen in het dagelijks samenleven en in de kwaliteit van buurten.

Een samenleving die inzet op gedeelde ervaringen en gezamenlijke initiatieven vergroot haar mogelijkheden en onderlinge verbindingen. Dergelijke projecten bevorderen begrip en cohesie tussen mensen, waardoor verschillen minder scheidslijnen vormen en meer aanleiding worden tot uitwisseling en samenwerking.

Ook burgers hebben een bepalende rol. Hun bereidheid om deel te nemen aan buurtactiviteiten, samen te werken en elkaar te ondersteunen is essentieel voor het opbouwen en behouden van een harmonieuze, stabiele en evenwichtige leefomgeving waarin iedereen zich veilig, gezien en gewaardeerd weet.

Samenwerking en betrokkenheid kunnen de samenleving omvormen tot een omgeving waarin diversiteit niet alleen wordt geaccepteerd, maar juist wordt omarmd als bron van kracht, creativiteit en inspiratie. Zo ontstaat een optimistisch en verbindend toekomstbeeld waarin iedereen kan meedoen en waarin unieke bijdragen tot hun recht komen, met voordelen voor huidige en toekomstige generaties.

Key-points

• Onderzoek van de Radboud Universiteit en de Universiteit Utrecht laat zien dat veel mensen graag wonen in een omgeving met vertrouwde gezichten en gewoonten. Die herkenbaarheid geeft rust, veiligheid en stabiliteit en vormt een stevig fundament onder het gevoel van thuis zijn, vooral wanneer buurtcontacten actief worden onderhouden.
• Mensen met een migratieachtergrond namen niet deel aan de studie, waardoor belangrijke inzichten en persoonlijke ervaringen ontbreken die het beeld breder, evenwichtiger en representatiever hadden kunnen maken, met concretere handvatten voor beleid en praktijk.
• Socioloog Jochem Tolsma benadrukt dat vertrouwdheid en zekerheid een grote rol spelen bij woonkeuzes. Deze factoren bepalen niet alleen waar mensen willen wonen, maar ook hoe sterk zij zich verbonden voelen met hun omgeving en het sociale weefsel in de buurt, inclusief informele steunnetwerken.
• Generatie en opleidingsniveau beïnvloeden hoe mensen diversiteit ervaren. Jongere generaties staan gemiddeld opener tegenover culturele verschillen, terwijl oudere generaties eerder vasthouden aan bekende patronen en tradities die houvast bieden, met zichtbare effecten op buurtvoorkeuren.
• Wanneer groepen elkaar weinig ontmoeten, neemt de kans op afstand en misverstanden toe. Gebrek aan contact kan leiden tot wantrouwen en versplintering, wat de onderlinge verbondenheid binnen de samenleving verzwakt en gezamenlijke oplossingen bemoeilijkt.
• Ontmoetingen in verenigingen, op scholen en in buurthuizen helpen om verschillen te begrijpen en te waarderen. Zulke plekken brengen mensen samen, versterken het sociale netwerk en maken samenwerking op wijkniveau beter mogelijk.
• Onderwijs speelt een sleutelrol door ruimte te maken voor gesprekken over diversiteit en gelijkwaardigheid. Kinderen leren vroeg hoe zij open en respectvol met elkaar omgaan en waarom verschillen waarde toevoegen, wat de schoolcultuur en de buurt ten goede komt.
• Overheden en gemeenten kunnen bijdragen door gemengde woonwijken en lokale initiatieven te stimuleren. Met blijvende steun en aandacht worden sociale cohesie en duurzame samenwerking versterkt en geborgd, ook op langere termijn.
• Verandering vraagt tijd, samenwerking en persoonlijke inzet. Kleine, volgehouden stappen leiden tot tastbare vooruitgang en een sterker gevoel van onderlinge verbondenheid in buurten en steden, met meer vertrouwen tussen bewoners.
• Met open gesprek, gedeelde verantwoordelijkheid en wederzijds respect kan een samenleving groeien waarin verschillen niet verdelen maar verrijken, en waarin diversiteit zichtbaar een bron van kracht is die innovatie en creativiteit stimuleert.

DEEL NU: BEKIJK | Sommige Nederlanders omzeilen graag de reguliere route om specifieke producten of winkels te bezoeken die zich op een grotere afstand bevinden.

Deze inhoud is liefdevol gecreëerd door LeesTijd, een bruisend mediaplatform dat meester is in het brengen van verhalen die zowel verlichten als verrijken, vanuit alle windstreken van onze prachtige planeet. Zorg dat je up-to-date blijft met onze meeslepende updates door LeesTijd te volgen op Facebook. Duik in een oceaan van verhalen die diepte en betekenis toevoegen aan jouw wereldbeeld.

SPECTRUM Magazine Disclaimer

Dit artikel is uitsluitend bedoeld voor informele en educatieve doeleinden. Het bevat geen financieel, juridisch of medisch advies. SPECTRUM Magazine en de auteurs doen hun uiterste best om feitelijk juiste en actuele informatie te bieden, maar kunnen geen verantwoordelijkheid nemen voor eventuele gevolgen van beslissingen die op basis van dit artikel worden genomen. Voor specifieke vragen of persoonlijke situaties wordt geadviseerd om contact op te nemen met een erkende professional. De inhoud van dit artikel is informatief en kan niet worden beschouwd als vervanging van professioneel advies.

Facebook Disclaimer

Dit artikel is geen financieel advies. Het is geschreven om lezers op een toegankelijke manier inzicht te geven in actuele onderwerpen. Mensen zijn oprecht geïnteresseerd in deze inhoud en lezen deze vanuit een brede maatschappelijke betrokkenheid.

Professionele referenties

• Putnam, R. D. (2007). E Pluribus Unum: Diversity and Community in the Twenty-first Century. Scandinavian Political Studies. Link
• Tolsma, J., van der Meer, T., & Gesthuizen, M. (2009). The Impact of Neighbourhood and Municipality Characteristics on Social Cohesion in the Netherlands. Acta Politica. Link
• Schaeffer, M. (2014). Ethnic Diversity and Social Cohesion. Ashgate Publishing. Link