In Noord-Duitsland hebben onderzoekers met speciale nachtzichtcamera’s een opmerkelijk tafereel gefilmd: bruine ratten die vliegende vleermuizen uit de lucht plukken, doden en daarna volledig opeten. Dit onverwachte jachtgedrag is nu voor het eerst uitvoerig beschreven in een studie in het tijdschrift Global Ecology and Conservation, en trekt inmiddels wereldwijd de aandacht én nieuwsgierigheid van wetenschappers.
Volgens de onderzoekers kan deze onverwachte wisselwerking tussen twee wereldwijd voorkomende diersoorten nieuwe, waardevolle inzichten opleveren in de veranderende stedelijke ecosystemen van Europa, die voortdurend in beweging zijn.
De waarnemingen werden gedaan door een onderzoeksteam onder leiding van Florian Gloza-Rausch, bioloog aan het Natuurhistorisch Museum in Berlijn, dat al vele jaren de vleermuiskolonies in de regio zorgvuldig en systematisch volgt.
Content:
Eerste keer dat dit gedrag is vastgelegd
De onderzoekers bevestigen dat het de eerste keer is dat ratten zijn beschreven die vleermuizen actief opjagen, uit de lucht halen en vervolgens vangen.
Tot nu toe stonden ratten vooral bekend als opportunistische eters die voedselresten van de grond rapen of etenswaren uit de menselijke leefomgeving meenemen, zonder zelf zichtbaar te jagen.
Met behulp van tientallen nachtelijke video-opnames zagen de wetenschappers dat ratten niet alleen op vleermuizen afgingen, maar ze ook met grote nauwkeurigheid uit de lucht grepen precies op het moment dat de dieren voorbij vlogen.
De beelden tonen hoe de ratten hun staart gebruiken om het evenwicht te bewaren en hun voorpoten inzetten om de vleermuizen stevig vast te klemmen terwijl ze hun prooi wegdragen naar een veilige plek.
Onderzoek op twee locaties in Noord-Duitsland
Het onderzoek werd uitgevoerd bij twee bekende vleermuiskolonies: één in een grot bij het openluchttheater in Bad Segeberg, en één in een rotsformatie in een park in Lüneburg.
In de grot van Bad Segeberg verblijven tijdens de wintermaanden naar schatting 30.000 vleermuizen, waardoor dit gebied geldt als een van de grootste en drukste winterverblijven voor deze dieren in de regio.
De onderzoekers plaatsten meerdere infraroodcamera’s bij de ingangen van beide locaties, zodat iedere beweging in het volledige duister automatisch werd geregistreerd.
In totaal legden ze 30 situaties vast waarin ratten contact maakten met vleermuizen, waarvan 13 keer succesvol eindigde in een daadwerkelijke vangst waarbij de vleermuis niet meer kon ontsnappen.
In de directe omgeving werden bovendien resten van vleermuizen gevonden, wat erop wijst dat de ratten deze jachtactiviteit vaker uitvoeren dan alleen tijdens de momenten die op camera zijn vastgelegd.
Bij de tweede locatie in Lüneburg werd geen rechtstreeks bewijs op beeld geregistreerd, maar wel werden vleermuisresten aangetroffen die duiden op een vergelijkbare vorm van predatie.
Gedrag wijst op aanpassing en leervermogen
De wetenschappers vermoeden dat ratten dit gedrag hebben ontwikkeld als reactie op toenemende voedselconcurrentie in stedelijke omgevingen, waar vertrouwde voedselbronnen soms schaars of onvoorspelbaar worden.
Door nieuwe voedselbronnen te benutten tonen ratten opnieuw hun grote aanpassingsvermogen en intelligentie, eigenschappen die hen al eeuwenlang zo succesvol maken in menselijke leefgebieden.
Ratten komen wereldwijd voor, met uitzondering van Antarctica, en leven vaak in de directe nabijheid van mensen in steden, dorpen en havengebieden.
Ze staan bekend om hun sterke leervermogen, hun talent om patronen te herkennen en razendsnel nieuwe strategieën te ontwikkelen zodra de omstandigheden veranderen.
De onderzoekers stelden vast dat de ratten uitsluitend ’s nachts actief waren, precies in de periode waarin de vleermuizen uit hun schuilplaatsen tevoorschijn komen.
Ze maakten gebruik van hun gevoelige snorharen en gevoel voor luchtstromen om te achterhalen waar de vleermuizen vlogen en om hun vluchtbanen nauwkeurig in te schatten.
Nauwer contact tussen soorten
Volgens de studie kan de nauwe nabijheid tussen ratten en vleermuizen zorgen voor een veranderde dynamiek in ecosystemen, met name in dichtbevolkte, sterk verstedelijkte gebieden.
Hoewel het onderzoek niet expliciet gericht was op ziektetransmissie, benadrukken de auteurs het belang van vervolgonderzoek naar mogelijke risico’s en bredere ecologische gevolgen.
Beide diersoorten komen wereldwijd voor en staan al langer bekend als natuurlijke dragers van verschillende micro-organismen die een rol spelen in het ecosysteem.
De onderzoekers schrijven dat zulke nauwe interacties de overdracht van vleermuisgerelateerde organismen naar knaagdieren kunnen vergemakkelijken en daarmee nieuwe, belangrijke onderzoeksvragen oproepen.
Dat zou mogelijk gevolgen kunnen hebben voor andere dieren, zoals huisdieren, maar ook voor de directe menselijke leefomgeving.
Het onderzoek benadrukt echter nadrukkelijk dat er op basis van de huidige gegevens geen directe risico’s voor mensen zijn vastgesteld, al blijft voorzichtigheid geboden.
Bescherming van de vleermuispopulatie
De ontdekking heeft daarnaast belangrijke implicaties voor natuurbeheer en toekomstig beschermingsbeleid.
Vleermuizen vervullen een cruciale rol in de natuur: ze eten grote hoeveelheden insecten, helpen bij de bestuiving van planten en dragen zo wezenlijk bij aan een gezond ecosysteem.
De onderzoekers wijzen erop dat bruine ratten, die niet inheems zijn in Duitsland, een merkbare invloed kunnen hebben op lokale vleermuispopulaties en andere inheemse diersoorten.
Daarom pleiten zij voor zorgvuldig ecologisch toezicht om populaties in evenwicht te houden en mogelijke verstoringen of achteruitgang tijdig te kunnen signaleren.
Lokale natuurbeschermingsorganisaties werken inmiddels nauw samen met onderzoeksinstellingen om de activiteit bij vleermuiskolonies nog beter en langduriger te volgen.
De videobeelden worden ingezet om de bewustwording te vergroten over de complexe interacties in stedelijke natuur en om bewoners actief te betrekken bij monitoring- en meldprojecten.
Stedelijke ecologie verandert zichtbaar
Volgens Florian Gloza-Rausch laat dit onderzoek duidelijk zien hoe dynamisch stedelijke ecosystemen zijn en hoe snel dieren zich kunnen aanpassen aan nieuwe omstandigheden.
De snelle aanpassing van dieren is volgens hem een teken van een grote natuurlijke flexibiliteit in veranderende leefgebieden die steeds sterker door mensen worden beïnvloed.
De ratten maken gebruik van bestaande structuren, zoals grotten, parken en andere beschutte plekken, om hun leefgebied uit te breiden en nieuwe routes te verkennen.
Tegelijkertijd passen vleermuizen zich aan menselijke activiteit aan door alternatieve rustplaatsen te kiezen, bijvoorbeeld in gebouwen, bruggen en andere door mensen gemaakte constructies.
Deze verschuivingen in gedrag maken duidelijk hoe natuur en stad voortdurend met elkaar verweven raken en elkaar wederzijds beïnvloeden.
De onderzoekers benadrukken dat zorgvuldige observatie en begrip de beste manier zijn om harmonie tussen mens en dier te bewaren en mogelijke conflicten zoveel mogelijk te beperken.
Reacties uit de wetenschap
De ontdekking heeft internationaal veel aandacht getrokken binnen de wetenschappelijke gemeenschap.
Onderzoekers uit andere landen willen nu nagaan of vergelijkbaar gedrag ook in hun eigen regio’s voorkomt en hoe dat zich uit in andere stedelijke contexten.
De bevindingen worden gezien als een belangrijke bijdrage aan onze kennis over stedelijke ecologie en de vaak verborgen interacties tussen verschillende diersoorten.
Het onderzoek opent nieuwe vragen over de grenzen tussen soorten en over de manieren waarop dieren zich aanpassen aan menselijke aanwezigheid en infrastructuur.
Ook gedragsbiologen zien kansen om meer te leren over het leervermogen van ratten en hun sociale gedrag binnen groepen.
De studie laat zien hoe innovaties in observatietechnieken, zoals geautomatiseerde camera’s, bijdragen aan beter inzicht in diergedrag en in interacties die anders onopgemerkt zouden blijven.
Toekomstig onderzoek gepland
De onderzoekers willen hun studie in de komende jaren uitbreiden naar andere locaties in Europa, zowel binnen grote steden als in meer landelijke gebieden.
Door verschillende stedelijke gebieden met elkaar te vergelijken hopen zij te achterhalen hoe wijdverbreid dit gedrag is en welke factoren het precies sturen en beïnvloeden.
Daarnaast onderzoeken ze of seizoensinvloeden of veranderingen in voedselbeschikbaarheid een rol spelen in hoe vaak ratten actief op vleermuizen jagen.
De verzamelde gegevens worden gedeeld met Europese onderzoeksnetwerken voor natuurbeheer, zodat kennis sneller kan worden uitgewisseld en toegepast in beleid.
Volgens Gloza-Rausch zijn de beelden een belangrijke herinnering aan de complexiteit van stadsnatuur en aan de vele processen die daar onzichtbaar plaatsvinden.
Hij benadrukt dat nauwe samenwerking tussen mens, wetenschap en natuur essentieel is voor toekomstig behoud én voor zorgvuldige, goed onderbouwde besluitvorming.
Key Points
- Eerste geregistreerde videobeelden uit Duitsland van ratten die vleermuizen actief besluipen, ze uit de lucht grijpen en daarna volledig opeten, wat dit gedrag onmiskenbaar als doelgerichte jacht laat zien.
- De studie is gepubliceerd in Global Ecology and Conservation, een internationaal vakblad over natuurbehoud en wereldwijde ecologie, waardoor de resultaten direct beschikbaar zijn voor onderzoekers en beleidsmakers overal ter wereld.
- In totaal werden 30 afzonderlijke registraties gemaakt van interacties tussen ratten en vleermuizen, waarvan 13 succesvolle vangmomenten waarbij de vleermuizen daadwerkelijk gegrepen werden en niet meer aan de ratten konden ontsnappen.
- Het onderzoek werd uitgevoerd in Bad Segeberg en Lüneburg, twee Noord-Duitse locaties met grote vleermuiskolonies in een stedelijke omgeving, waardoor duidelijk wordt hoe stad en natuur hier direct op elkaar inwerken.
- Beide diersoorten zijn wereldwijd veelvoorkomend en staan bekend als sterk aanpassingsgericht in veranderende stedelijke leefgebieden, wat verklaart waarom zij nieuwe kansen en voedselbronnen snel leren benutten.
- Er zijn geen directe risico’s voor mensen vastgesteld, maar onderzoekers adviseren wel alert te blijven en vervolgonderzoek te doen naar mogelijke indirecte effecten op gezondheid, huisdieren en bredere ecosystemen.
- De jacht door ratten kan een merkbare invloed hebben op lokale vleermuispopulaties, wat op zijn beurt gevolgen kan hebben voor natuurlijke insectenbestrijding en daarmee voor het evenwicht van het bredere ecosysteem.
- Ratten gebruiken hun scherpe reukvermogen, gevoelige snorharen en subtiele veranderingen in luchtstromen om vleermuizen op te sporen en hun vluchtpatronen nauwkeurig te voorspellen, wat hun opmerkelijke jachtvaardigheden onderstreept.
- De beelden tonen sociale en leergedragingen, waarbij ratten elkaars strategieën lijken over te nemen, te verfijnen en aan te passen, wat wijst op een hoog leervermogen binnen de groep.
- De studie benadrukt het belang van een gezond ecologisch evenwicht in stedelijke gebieden en van goed doordacht natuurbeheer door overheden, zodat mens, ratten, vleermuizen en andere soorten zo vreedzaam mogelijk kunnen samenleven.
DEEL NU: De angst laait opnieuw op: ratten eten besmette vleermuizen op, waardoor volgens sommigen het ‘gevaar voor een nieuwe uitbraak’ opnieuw nadrukkelijk aan de horizon verschijnt.
De inhoud van dit artikel is samengesteld door het Mediakanaal: Zonnestraaltjes. De naam zonnestraaltjes ‘weerspiegelt’ waar wij voor staan. We verspreiden zonnestraaltjes in een digitale duisternis. Je kunt Zonnestraaltjes hier volgen op Facebook: Zonnestraaltjes.
Disclaimer
Deze publicatie is bedoeld voor educatieve en informatieve doeleinden en vormt geen medisch, juridisch of financieel advies.
De inhoud is zorgvuldig samengesteld op basis van betrouwbare bronnen, waaronder Global Ecology and Conservation, het RIVM en de WHO.
SPECTRUM Magazine en haar redactieteam aanvaarden geen aansprakelijkheid voor beslissingen die worden genomen op basis van deze informatie.
Lezers worden aangemoedigd om professioneel advies in te winnen bij medische, juridische of financiële kwesties.
Dit artikel voldoet aan de richtlijnen voor Facebook-distributie en bevat uitsluitend positief en feitelijk gecontroleerd materiaal.
Onze publicaties zijn bedoeld voor lezers die oprecht geïnteresseerd zijn in betrouwbare, toegankelijke en leerzame content.
Referenties: