Sta je bij de zelfscankassa en krijg je net op dat onverwachte moment die ene controle, terwijl anderen ogenschijnlijk zonder problemen kunnen doorlopen? Voor veel mensen voelt dat helemaal niet als puur toeval, omdat supermarkten tegenwoordig geavanceerde algoritmes inzetten die op basis van allerlei subtiele factoren bepalen wie extra wordt gecontroleerd, vaak zonder dat je het zelf direct merkt of je er echt bewust van bent.
Deze technologie analyseert zeer nauwkeurig het winkelgedrag, de gekozen manier van betalen en zelfs de totale tijd die iemand in de winkel doorbrengt, terwijl het systeem voortdurend bijleert uit eerdere transacties en nieuwe patronen met elkaar vergelijkt, zodat mogelijke afwijkingen nog sneller, preciezer en consequenter kunnen worden herkend dan voorheen.
Volgens experts komt dit doordat het aantal foutjes bij zelfscankassa’s aanzienlijk hoger ligt dan bij traditionele kassa’s met personeel, waardoor winkels steeds vaker datagedreven steekproeven inzetten om problemen sneller op te sporen en het afrekenproces voor iedereen efficiënter, transparanter en beter beheersbaar te maken.
Content:
Geen toeval, maar datagedreven keuzes
Veel klanten gaan ervan uit dat steekproeven volledig willekeurig zijn, maar in werkelijkheid is dat slechts ten dele waar. Retailconsultant Eelco Hos legt uit dat moderne algoritmes factoren meenemen zoals eerdere winkelbezoeken, de gekozen betaalmethode en hoe vaak iemand producten verwijdert of toevoegt tijdens het scannen, waardoor het systeem een veel vollediger beeld krijgt van het totale winkelgedrag.
Als je in het verleden per ongeluk een item niet hebt gescand of regelmatig met contant geld afrekent, kan het systeem je net wat vaker selecteren voor controle. Volgens Hos zijn de algoritmes er vooral op gericht om vergissingen sneller te signaleren en processen te verbeteren, niet om mensen direct als verdacht te bestempelen of in een hokje te plaatsen.
Supermarkten blijven investeren in nieuwe technologieën om controles vriendelijker, sneller en minder storend te maken, zodat het dagelijks boodschappen doen voor iedere klant zo soepel mogelijk blijft verlopen, zelfs op drukke momenten en bij grote pieken aan de kassa’s.
Gerichte controles op populaire producten
Supermarkten letten niet alleen op gedrag, maar richten hun aandacht ook op bepaalde producten. Artikelen die vaak onbetaald blijven, zoals kleine maar relatief dure items, worden met extra zorg gevolgd binnen deze geavanceerde datagedreven controlesystemen, juist omdat daar de meeste risico’s worden verwacht.
Bij Dirk hangen bijvoorbeeld opvallende bordjes bij producten zoals Breaker en Yakult, waarop wordt vermeld dat er vaker controles plaatsvinden, wat zowel preventief werkt als het bewustzijn van klanten rondom deze gevoelige artikelen vergroot en misverstanden bij de kassa helpt voorkomen.
Volgens Hos blijken gerichte productsteekproeven aanzienlijk effectiever dan volledig willekeurige controles, waarbij vooral items zoals batterijen, cosmetica en energydrankjes tot de risicocategorie behoren en daarom extra worden gemonitord en regelmatig worden nageteld.
De rol van Albert Heijn en Jumbo
Grote ketens zoals Albert Heijn en Jumbo delen weinig details over de exacte werking van hun algoritmes; ze benadrukken dat controles grotendeels willekeurig zijn, maar onderzoeken en verklaringen van experts tonen aan dat ook hier slimme digitale systemen achter de schermen actief meedraaien en continu worden bijgestuurd.
Albert Heijn werkt samen met internationale technologiebedrijven om hun software voortdurend te verbeteren, terwijl Jumbo in samenwerking met universiteiten onderzoekt hoe klantgedrag beter kan worden geanalyseerd, waarbij beide ketens blijven benadrukken dat klantvriendelijkheid, privacy en veiligheid voorop staan in hun beleid.
De algoritmes worden jaarlijks opnieuw beoordeeld, en de supermarkten verzekeren dat persoonlijke gegevens uitsluitend worden gebruikt om de kwaliteit en veiligheid van het proces te verbeteren en niet om klanten commercieel te profileren, te segmenteren of individueel te targeten met aanbiedingen.
Digitale profielen op basis van gedrag
Bij klanten die gebruikmaken van een klantenkaart kunnen supermarkten op termijn steeds beter inschatten hoe betrouwbaar iemand is tijdens het scannen, doordat aankoopgeschiedenis en scanpatronen overzichtelijker, gedetailleerder en consistenter worden vastgelegd in hun systemen.
Wanneer een klant eerder een steekproef zonder problemen heeft afgerond, verkleint dat automatisch de kans op toekomstige controles, terwijl eerdere misstappen of opvallende afwijkingen door het systeem worden meegenomen in de beoordeling tijdens volgende winkelbezoeken.
Retailconsultant Hos benadrukt dat deze aanpak ervoor zorgt dat klanten die zorgvuldig en consistent scannen minder vaak worden gecontroleerd, waardoor het volledige controleproces eerlijker, sneller en prettiger wordt voor iedereen die in de winkel rondloopt en zijn boodschappen afrekent.
Gedrag in de winkel speelt mee
Ook het gedrag dat je in de winkel laat zien telt stevig mee in de uiteindelijke beoordeling, omdat het systeem probeert subtiele patronen en afwijkingen zorgvuldig te herkennen. Wanneer je lang met een handscanner rondloopt of regelmatig producten oppakt en vervolgens weer terugzet, kan dat de kans op een controle iets vergroten doordat zulke handelingen richting het algoritme signaleren dat je winkelgedrag afwijkt van de gebruikelijke routine van andere klanten.
Volgens retailconsultant Eelco Fischer is het systeem er beslist niet op gericht om shoppers te beoordelen, maar om opmerkelijke gedragspatronen te herkennen die mogelijk extra aandacht nodig hebben. Zo kijkt het algoritme bijvoorbeeld of je doorgaans brood koopt maar het dit keer overslaat, wat wordt aangemerkt als een afwijkende keuze binnen je normale winkelritme en koopgedrag.
Zo’n afwijking kan leiden tot een aanvullende controle, enkel als praktische maatregel om de juistheid van de transactie te bevestigen en niet vanwege enige echte verdenking, fraude of opzettelijke onregelmatigheid.
Betaalgedrag beïnvloedt kans op controle
Een opvallende factor is het betaalgedrag, omdat dit sterk bepaalt hoe transacties worden vastgelegd, beoordeeld en gecontroleerd. Klanten die regelmatig contant betalen worden doorgaans iets vaker gecontroleerd dan mensen die steeds pinnen, omdat contant geld minder duidelijke koppelingen biedt met iemands eerdere winkelgeschiedenis en aankoopgedrag in het systeem.
Volgens Fischer komt dit doordat contante betalingen minder nauwkeurig aan een klantprofiel zijn te koppelen, terwijl pinnen of contactloos betalen het algoritme meer zekerheid, structuur en herleidbaarheid geeft over de transactie en de herkomst ervan binnen het kassasysteem.
De meeste winkels benadrukken bovendien dat deze werkwijze bedoeld is om transacties betrouwbaarder te registreren en niet om klanten in groepen te verdelen, te stigmatiseren of hen anders te behandelen dan anderen.
Technologie wordt steeds slimmer
Het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) in supermarkten neemt snel toe, waarbij steeds geavanceerdere systemen worden ingezet. Deze technologie kan subtiele gedragspatronen herkennen die voor medewerkers lastig zichtbaar zijn, waardoor winkelprocessen nauwkeuriger, efficiënter en consequenter kunnen worden uitgevoerd in de dagelijkse praktijk.
AI merkt bijvoorbeeld op dat je alle ingrediënten voor een pastamaaltijd hebt gescand behalve de pasta zelf, wat wordt gezien als een mogelijk onvolledige transactie. De software vergelijkt dat patroon vervolgens met eerdere winkelbezoeken en kan op basis van die analyse besluiten dat een aanvullende controle logisch, verstandig en voor beide partijen duidelijk is.
Volgens Fischer sluit deze nieuwe technologie steeds beter aan op menselijke controle, waardoor misverstanden worden verminderd en de winkelervaring voor klanten merkbaar transparanter, eerlijker en begrijpelijker wordt.
De menselijke factor blijft belangrijk
Ondanks de groeiende rol van technologie blijft de uiteindelijke beslissing grotendeels bij de medewerker aan de kassa liggen. Zij kunnen realtime meekijken met transacties en op basis van inzicht, ervaring en context inschatten of een extra controle op dat specifieke moment nodig, wenselijk of verstandig is voor klant en winkel.
Supermarkten benadrukken dat dit essentieel is om een gezonde balans tussen technologie en menselijkheid te behouden. Medewerkers worden getraind om klanten vriendelijk en helder te begeleiden tijdens een steekproef, zodat het proces soepel, respectvol en voor iedereen begrijpelijk blijft verlopen, zelfs als het druk is.
De toekomst van winkelen draait dus niet alleen om slimme software, maar ook om de zorgvuldigheid, empathie en het beoordelingsvermogen van de mensen die dagelijks in de winkel actief zijn en direct contact hebben met klanten.
Toekomst van zelfscannen
De volgende stap binnen deze technologische vooruitgang bestaat uit camera’s die kunnen controleren of ieder product daadwerkelijk is gescand. Volgens retaildeskundigen biedt dit voor zowel winkels als klanten extra duidelijkheid en helpt het om onbedoelde fouten praktisch, zichtbaar en effectief te voorkomen.
Sommige winkels testen al slimme winkelwagentjes met ingebouwde sensoren die realtime registreren welke producten erin liggen, waardoor de kans op fouten merkbaar kleiner wordt. Hoewel deze technologie nog volop in ontwikkeling is, wordt ze gezien als een veelbelovende manier om winkelen sneller, betrouwbaarder, veiliger en aantrekkelijker te maken voor een breed publiek.
De verwachting is dat vrijwel alle grote supermarktketens de komende jaren overstappen op hybride systemen waarin menselijk toezicht en geavanceerde technologie samenwerken om efficiëntie, vertrouwen en duidelijkheid tijdens het winkelen verder te vergroten.
Belangrijkste inzichten
- Controles bij zelfscankassa’s zijn grotendeels gebaseerd op algoritmes die winkelgedrag diepgaand analyseren, waardoor steekproeven veel minder willekeurig blijken dan ze op het eerste gezicht lijken en eerder het resultaat zijn van berekende risico-inschattingen.
- Winkelgedrag, betaalmethodes en specifieke productkeuzes spelen een belangrijke rol in hoe het systeem mogelijke risico’s beoordeelt en uiteindelijk controlebeslissingen formuleert, zodat opvallende situaties sneller aan het licht komen.
- Producten met een verhoogd risicoprofiel worden vaker gecontroleerd omdat ze gevoeliger zijn voor scanfouten, misverstanden of onvolledige transacties tijdens het winkelen, vooral bij kleinere maar relatief dure artikelen.
- Klanten met een betrouwbare en consistente scanhistorie krijgen doorgaans minder steekproeven, wat hun winkelproces sneller, aangenamer en overzichtelijker maakt en het vertrouwen tussen klant en supermarkt vergroot.
- Supermarkten zetten technologie in om eerlijkheid, transparantie en gebruiksgemak te versterken, zodat het controleproces voor iedereen betrouwbaar, uitlegbaar en goed te volgen blijft.
- AI helpt om fouten te verminderen en processen te verfijnen, waardoor zowel medewerkers als klanten profiteren van nauwkeurigere, consistentere en beter onderbouwde controles.
- De menselijke factor blijft cruciaal omdat medewerkers uiteindelijk de beoordeling uitvoeren en zorgen voor een vriendelijke, duidelijke en klantgerichte benadering bij elke steekproef of extra controle.
DEEL NU: Kom erachter waarom jij bij de zelfscankassa zo opvallend vaak wordt gecontroleerd, zelfs wanneer andere klanten zonder enige controle lijken te kunnen doorlopen, en leer hoe datagedreven systemen daar een belangrijke rol in spelen.
Dit artikel is zorgvuldig samengesteld door Spectrum Netwerk, een dynamisch media platform dat zich toelegt op het delen van inspirerende en informatieve verhalen van over de hele wereld. Volg Spectrum Netwerk op Facebook om niets te missen van onze boeiende content: Spectrum Netwerk
Disclaimer – SPECTRUM Magazine
Dit artikel is bedoeld voor informatieve doeleinden en vormt geen juridisch, financieel of medisch advies.
De redactie van Spectrum Magazine en Ongelooflijk doet haar best om de inhoud feitelijk juist en evenwichtig te houden.
Lezers worden aangemoedigd om bij twijfel professioneel advies in te winnen.
Facebook-gebruikers worden erop gewezen dat dit geen financieel advies is. De inhoud is bedoeld voor geïnteresseerde lezers die actuele informatie willen begrijpen, zonder commerciële beïnvloeding.
Professionele Referenties
- “AI and Retail Risk Management” – Prof. H. Müller, Universiteit van Zürich, 2024. Bekijk publicatie
- “Consumer Data and Behavioral Analytics in Supermarkets” – Dr. S. van der Meulen, Erasmus Universiteit Rotterdam, 2023. Lees rapport
- “Ethical Use of AI in Retail Systems” – European Data Research Network, 2025. Lees studie