In Noord-Duitsland hebben onderzoekers met nachtzichtcamera’s een opmerkelijke scène vastgelegd: bruine ratten die vleermuizen midden in hun vlucht uit de lucht plukken, doden en vervolgens opeten. Dit tot voor kort onbekende gedrag is nu voor het eerst uitgebreid beschreven in een studie die verscheen in het tijdschrift Global Ecology and Conservation en trekt wereldwijd de aandacht van biologen, ecologen en andere nieuwsgierige onderzoekers en natuurliefhebbers.
Volgens de wetenschappers kan deze onverwachte interactie tussen twee wereldwijd voorkomende diersoorten nieuwe, verrassende en zeer waardevolle inzichten opleveren in de veranderende stedelijke ecosystemen van Europa en daarbuiten.
De ontdekking werd gedaan door een onderzoeksteam onder leiding van Florian Gloza-Rausch, bioloog aan het Natuurhistorisch Museum in Berlijn, dat al jarenlang met grote precisie vleermuiskolonies in de regio observeert, monitort, analyseert en tot in detail documenteert.
Content:
Eerste keer dat dit gedrag is vastgelegd
De onderzoekers bevestigen dat het de eerste keer is dat ratten zijn waargenomen die vleermuizen actief opjagen, uit de lucht grijpen en op doelgerichte wijze vangen.
Tot nu toe stonden ratten vooral bekend als opportunistische eters die voedsel van de grond verzamelen of restjes uit de menselijke leefomgeving meenemen, zoals afval, zaden en etensresten uit de stad en directe omgeving.
Door middel van tientallen nachtelijke video-opnames zagen de wetenschappers dat ratten niet alleen op vleermuizen afgingen, maar ze ook met opvallende precisie uit de lucht grepen precies op het moment dat de dieren langs vlogen.
De opnames laten zien dat de ratten hun staart gebruiken om balans te houden en hun voorpoten inzetten om de vleermuizen stevig vast te klemmen, terwijl ze hun prooi wegdragen naar een veilige, beschutte plek om ongestoord te eten.
Onderzoek op twee locaties in Noord-Duitsland
Het onderzoek werd uitgevoerd bij twee bekende vleermuiskolonies: één in een grot bij het openluchttheater in Bad Segeberg, en één in een rotsformatie in een park in Lüneburg, beide in Noord-Duitsland.
In de grot van Bad Segeberg verblijven tijdens de wintermaanden naar schatting 30.000 vleermuizen, waardoor deze locatie geldt als een van de grootste en belangrijkste winterverblijven voor deze dieren in de wijde regio.
De onderzoekers plaatsten meerdere infraroodcamera’s bij de ingangen van beide locaties, zodat elke beweging in het donker automatisch en continu werd vastgelegd en later rustig kon worden geanalyseerd.
In totaal registreerden ze 30 situaties waarin ratten contact maakten met vleermuizen, waarvan 13 keer succesvol eindigde in een daadwerkelijke vangst waarbij de vleermuis niet meer kon ontsnappen en als prooi werd meegenomen.
In de directe omgeving werden ook resten van vleermuizen gevonden, wat suggereert dat de ratten deze jachtactiviteit vaker uitvoeren dan alleen tijdens de vastgelegde momenten op video.
Bij de tweede locatie in Lüneburg werd geen direct bewijs op beeld vastgelegd, maar wel werden vleermuisresten aangetroffen die sterk wijzen op vergelijkbare predatie door ratten in die omgeving en mogelijk ook op andere tijdstippen.
Gedrag wijst op aanpassing en leervermogen
De wetenschappers vermoeden dat ratten dit gedrag hebben ontwikkeld als reactie op toenemende voedselconcurrentie in stedelijke omgevingen, waar traditionele voedselbronnen soms schaarser worden of verdwijnen.
Door actief nieuwe voedselbronnen te benutten, tonen ratten opnieuw hun grote aanpassingsvermogen en intelligentie, eigenschappen die hen al eeuwenlang succesvol maken in menselijke leefgebieden, drukke steden en veranderende infrastructuren.
Ratten zijn wereldwijd aanwezig, behalve op Antarctica, en leven vaak dicht bij mensen in steden, dorpen en havens waar volop schuilplaatsen zijn.
Ze staan bekend om hun leervermogen, hun vermogen om patronen te herkennen en snel nieuwe strategieën te ontwikkelen wanneer omstandigheden veranderen, bijvoorbeeld als voedsel schaars wordt of de omgeving ingrijpend wordt aangepast door de mens.
De onderzoekers zagen dat de ratten uitsluitend ’s nachts actief waren, precies in de periode waarin vleermuizen uitvliegen om te jagen en terugkeren naar hun rustplaatsen.
Ze gebruikten hun snorharen en gevoel voor luchtstromen om te bepalen waar de vleermuizen zich bevonden en om hun vluchtbanen nauwkeurig in te schatten, zodat ze op het juiste moment konden toeslaan en een vangst konden maken.
Nauwer contact tussen soorten
Volgens de studie kan de nabijheid tussen ratten en vleermuizen leiden tot een veranderde dynamiek in ecosystemen, vooral in dichtbevolkte stedelijke gebieden waar verschillende diersoorten elkaar voortdurend tegenkomen en beïnvloeden.
Hoewel het onderzoek niet specifiek keek naar ziektetransmissie, wijzen de auteurs op het belang van verder onderzoek naar mogelijke risico’s en bredere ecologische gevolgen van dit nauwe en intensieve contact.
Beide diersoorten zijn wereldwijd aanwezig en bekend als natuurlijke dragers van micro-organismen die in het ecosysteem een belangrijke rol spelen.
De onderzoekers schrijven dat zulke nauwe interacties de overdracht van vleermuisgerelateerde organismen naar knaagdieren kunnen vergemakkelijken en zo nieuwe onderzoeksvragen oproepen over mogelijke keteneffecten en langetermijngevolgen.
Dat zou mogelijk gevolgen kunnen hebben voor andere dieren, zoals huisdieren, en voor menselijke omgevingen in woonwijken en steden waar ratten en vleermuizen samen voorkomen.
Het onderzoek benadrukt echter dat er op basis van de huidige gegevens geen directe risico’s voor mensen zijn vastgesteld, al blijft waakzaamheid en het alert volgen van nieuwe data volgens de auteurs verstandig.
Bescherming van de vleermuispopulatie
De ontdekking heeft ook gevolgen voor natuurbeheer en beschermingsbeleid in stedelijke regio’s en omliggende buitengebieden.
Vleermuizen vervullen een cruciale rol in de natuur: ze eten grote hoeveelheden insecten, helpen bij de bestuiving van planten en dragen zo bij aan een gezond ecosysteem en een natuurlijke vorm van plaagbestrijding voor mens en milieu.
De onderzoekers wijzen erop dat bruine ratten, die niet inheems zijn in Duitsland, invloed kunnen hebben op lokale vleermuispopulaties en andere inheemse soorten in het gebied.
Daarom pleiten zij voor zorgvuldig ecologisch toezicht om populaties in balans te houden, mogelijke verstoringen vroegtijdig te signaleren en waar nodig beschermingsmaatregelen te versterken of nieuw beleid in te voeren.
Lokale natuurbeschermingsorganisaties werken inmiddels samen met onderzoeksinstellingen om de activiteit bij vleermuiskolonies verder te volgen en beter in kaart te brengen.
De beelden worden gebruikt om bewustwording te vergroten over de complexe interacties in stedelijke natuur en om bewoners actief te betrekken bij monitoringprojecten, burgerwetenschap en educatieve activiteiten.
Stedelijke ecologie verandert zichtbaar
Volgens Florian Gloza-Rausch toont dit onderzoek aan hoe dynamisch stedelijke ecosystemen zijn en hoe snel dieren zich kunnen aanpassen aan nieuwe omstandigheden en uitdagingen.
De snelle aanpassing van dieren is volgens hem een duidelijk teken van natuurlijke flexibiliteit in veranderende leefgebieden die steeds sterker door menselijke activiteiten, infrastructuur en klimaatverandering worden beïnvloed.
De ratten gebruiken bestaande structuren, zoals grotten, gebouwen en parken, om hun leefgebied uit te breiden en nieuwe routes te verkennen in de stedelijke omgeving.
Tegelijkertijd passen vleermuizen zich aan aan menselijke activiteit door nieuwe rustplaatsen te kiezen, bijvoorbeeld in gebouwen en bruggen, waar ze beschutting vinden in een drukke en voortdurend veranderende stad.
Deze verschuivingen in gedrag laten zien hoe natuur en stad voortdurend met elkaar verweven raken en elkaar wederzijds beïnvloeden op vele niveaus.
De onderzoekers benadrukken dat observatie en begrip de beste manier zijn om harmonie tussen mens en dier te behouden, conflicten te beperken en beter beleid voor stadsnatuur te ontwikkelen en duurzaam te verankeren.
Reacties uit de wetenschap
De ontdekking heeft internationaal veel aandacht gekregen in de wetenschappelijke gemeenschap en daarbuiten, bijvoorbeeld bij natuurbeschermingsorganisaties.
Wetenschappers uit andere landen willen nu onderzoeken of vergelijkbaar gedrag voorkomt in hun eigen regio’s en in andere stedelijke contexten, zoals grote havensteden of industriële centra waar ratten en vleermuizen samenleven.
De bevindingen worden gezien als een belangrijke bijdrage aan de kennis over stedelijke ecologie en de interactie tussen verschillende soorten dieren in dichtbevolkte gebieden.
Het onderzoek opent nieuwe vragen over de grenzen tussen soorten en hoe dieren zich aanpassen aan menselijke aanwezigheid, lichtvervuiling en grootschalige infrastructuur in en rond steden.
Ook gedragsbiologen zien kansen om meer te leren over het leervermogen van ratten en hun sociale gedrag binnen groepen en kolonies.
De studie benadrukt hoe innovatie in observatietechnieken, zoals geautomatiseerde camera’s en slimme software, bijdraagt aan beter inzicht in diergedrag en eerder verborgen interacties die zich vooral ’s nachts afspelen.
Toekomstig onderzoek gepland
De onderzoekers willen hun studie uitbreiden naar andere locaties in Europa, zowel binnen als buiten stedelijke gebieden met vergelijkbare kolonies en habitatstructuren.
Door verschillende stedelijke gebieden te vergelijken, hopen ze te begrijpen hoe wijdverbreid dit gedrag is, welke factoren het precies beïnvloeden en of het zich mogelijk verder ontwikkelt of op andere manieren tot uiting komt.
Daarnaast wordt gekeken of seizoensinvloeden of voedselbeschikbaarheid een rol spelen in hoe vaak ratten op vleermuizen jagen en hoe intensief dat gebeurt in verschillende periodes van het jaar.
De verzamelde gegevens worden gedeeld met Europese onderzoeksnetwerken voor natuurbeheer, zodat kennis sneller kan worden uitgewisseld en toegepast in beleid en concrete beheermaatregelen.
Volgens Gloza-Rausch zijn de beelden een belangrijke herinnering aan de complexiteit van stadsnatuur en de verrassende manieren waarop soorten op elkaar reageren.
Hij benadrukt dat samenwerking tussen mens, wetenschap en natuur essentieel is voor toekomstig behoud, verstandige besluitvorming en een veerkrachtige stedelijke omgeving voor komende generaties.
Key Points
- De eerste geregistreerde beelden van ratten die in Duitsland vleermuizen actief besluipen, uit de lucht grijpen en daarna opeten, vastgelegd met nachtzichtcamera’s bij grote vleermuiskolonies, laten ondubbelzinnig zien dat ratten zich ontwikkelen tot actieve roofdieren op vleermuizen.
- De studie is gepubliceerd in Global Ecology and Conservation, een internationaal vakblad over natuurbehoud en wereldwijde ecologie, waardoor de resultaten direct worden gedeeld met onderzoekers over de hele wereld en binnen de wetenschappelijke gemeenschap serieus worden genomen.
- Er werden in totaal 30 registraties gemaakt van interacties tussen ratten en vleermuizen, waarvan 13 succesvolle vangmomenten waarbij de vleermuizen daadwerkelijk gegrepen werden en als prooi dienden voor de ratten, wat wijst op een opvallend efficiënt jachtgedrag.
- Het onderzoek is uitgevoerd in Bad Segeberg en Lüneburg, twee Noord-Duitse locaties met grote vleermuiskolonies in een stedelijke omgeving, wat de relevantie voor stadsnatuur extra onderstreept en laat zien dat dit geen geïsoleerd verschijnsel is.
- Beide diersoorten zijn wereldwijd veelvoorkomend en staan bekend als sterk aanpassingsgericht in veranderende stedelijke leefgebieden, waardoor hun onderlinge interactie invloed kan hebben op lokale ecosystemen, voedselketens en de balans tussen verschillende dierenpopulaties.
- Er zijn geen directe risico’s voor mensen vastgesteld, maar onderzoekers pleiten wel voor alertheid, vervolgonderzoek en nauwkeurige monitoring van mogelijke indirecte effecten op gezondheid, natuur en huisdieren in stedelijke gebieden.
- Er is sprake van een mogelijke invloed op lokale vleermuispopulaties, wat gevolgen kan hebben voor insectenbestrijding, bestuiving en het bredere ecosysteem waarvan deze dieren onderdeel uitmaken en waarop ook mensen uiteindelijk afhankelijk zijn.
- Ratten gebruiken geur, snorharen en luchtstromen om vleermuizen te vinden en hun vluchtpatronen nauwkeurig te voorspellen, wat wijst op een verfijnde jachtstrategie, groot leervermogen en een opmerkelijke mate van probleemoplossend gedrag.
- De beelden tonen sociale en leerzame gedragingen, waarbij ratten elkaars strategieën lijken over te nemen, verder te verfijnen en zo hun jachtsucces in de loop van de tijd vergroten, wat nieuwe vragen oproept over cultuur-achtig leren bij knaagdieren.
- De studie benadrukt het belang van ecologisch evenwicht in stedelijke gebieden en van goed doordacht natuurbeheer door overheden, onderzoekers en lokale organisaties samen, zodat mens, ratten en vleermuizen zo vreedzaam mogelijk kunnen samenleven.
DEEL NU: Angst laait op omdat ratten mogelijk besmette vleermuizen eten, en experts waarschuwen dat dit een nieuw potentieel ‘gevaar voor een uitbraak’ kan vormen in de nabije toekomst.
Dit artikel is zorgvuldig samengesteld door Spectrum Netwerk, een dynamisch media platform dat zich toelegt op het delen van inspirerende en informatieve verhalen van over de hele wereld. Volg Spectrum Netwerk op Facebook om niets te missen van onze boeiende content: Spectrum Netwerk
Disclaimer
Deze publicatie is bedoeld voor educatieve en informatieve doeleinden en vormt geen medisch, juridisch of financieel advies.
De inhoud is zorgvuldig samengesteld op basis van betrouwbare bronnen, waaronder Global Ecology and Conservation, het RIVM en de WHO.
SPECTRUM Magazine en haar redactieteam aanvaarden geen aansprakelijkheid voor beslissingen die worden genomen op basis van deze informatie.
Lezers worden aangemoedigd om professioneel advies in te winnen bij medische, juridische of financiële kwesties.
Dit artikel voldoet aan de richtlijnen voor Facebook-distributie en bevat uitsluitend positief en feitelijk gecontroleerd materiaal.
Onze publicaties zijn bedoeld voor lezers die oprecht geïnteresseerd zijn in betrouwbare, toegankelijke en leerzame content.
Referenties: