In shows zoals het UniverSoul Circus worden dieren dagelijks gestimuleerd om tegen hun natuur in te handelen. Olifanten, tijgers, leeuwen en zelfs kamelen worden ingezet als vermaak, terwijl ze eigenlijk in vrijheid horen te leven. Meer info vind je bij World Animal Protection.
Dieren zijn vaak uren onderweg voordat ze optreden, wat hen weinig rustmomenten geeft. Onderzoekers laten zien dat dit reizen veel energie kost en spanning veroorzaakt. Studies wijzen erop dat hun conditie achteruitgaat door het gebrek aan natuurlijke beweging.
Het publiek ziet vooral een vrolijke show, maar achter de schermen betekent dit voor dieren vaak een lange voorbereiding. Ook hun slaapritme wordt aangepast aan de voorstellingen. Dit verstoort hun natuurlijke biologische klok, die in de natuur afgestemd is op dag- en nachtritme.
Content:
Leven in gevangenschap
Veel circusdieren zijn geboren in een afgesloten omgeving. Ze zien nooit hun natuurlijke leefgebied en worden continu omringd door mensen. Dit veroorzaakt een onnatuurlijke levensstijl, die ver verwijderd is van hoe ze in het wild zouden leven. Lees verder bij PETA.
Deze dieren missen vaak de vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig in de natuur te functioneren. Biologen leggen uit dat instinctief gedrag zoals voedsel zoeken of migreren nauwelijks ontwikkeld wordt. Ook sociaal gedrag, zoals samenleven in groepen, komt minder tot uiting.
Het gebrek aan natuurlijke prikkels kan leiden tot eentonigheid. Veel dieren reageren hierop met herhalend gedrag. Hoewel dit voor toeschouwers grappig kan lijken, is het vaak een teken van gemis aan uitdaging.
Gehoorzaamheid en training
Grote katachtigen zoals leeuwen en tijgers voeren hun trucs niet uit omdat ze dat willen, maar omdat ze gestuurd worden tot gehoorzaamheid. Het vooruitzicht van beloningen dwingt hen om de opdrachten goed te volgen. Dit laat zien dat er geen sprake is van vrijwillig optreden.
In meerdere documentaires is te zien hoe deze dieren tekenen van spanning vertonen. Ze reageren vaak door passief of rustig gedrag te tonen. Het publiek ziet slechts korte momenten op het podium, maar niet de voorbereiding achter de schermen.
Soms worden dieren beloond met voedsel of kleine rustpauzes als ze correct reageren. Deze manier van werken houdt hen gemotiveerd, maar vervangt niet de natuurlijke stimulansen die ze normaal in het wild zouden ervaren.
Trainingsmethoden
Olifanten worden vaak met een bullhook aangeraakt, een stok met een metalen haak. Ze leren zo om handelingen uit te voeren, zoals balanceren op hun hoofd of op een klein voetstuk staan. Meer uitleg vind je bij IFAW.\
Rapporten laten zien dat deze technieken al vanaf jonge leeftijd worden toegepast. Dit zorgt ervoor dat dieren gewend raken aan het uitvoeren van kunstjes. Vaak ontwikkelen ze hierdoor vaste patronen in gedrag.
De aanwezigheid van hulpmiddelen zoals de bullhook is genoeg om dieren te laten reageren. Voor bezoekers oogt dit als een spectaculair optreden. Achteraf blijft echter de vraag hoe eerlijk deze vorm van entertainment is voor de dieren zelf.
Beweging beperken
Wanneer dieren niet op het podium staan, zitten ze vaak in kleine verblijven. Vastgehouden of in kooien hebben ze nauwelijks ruimte om rond te lopen. Hun natuurlijke drang om te bewegen of te spelen wordt daardoor beperkt.
In het wild zouden veel dieren dagelijks kilometers afleggen. Dit verschil is groot en heeft invloed op hun lichamelijke fitheid. Dierenartsen zien vaak een afname in spierontwikkeling bij circusdieren.
Ook het sociale contact met soortgenoten ontbreekt volledig. In een natuurlijke omgeving zouden ze in groepen leven. Het gemis aan sociale interactie maakt hun bestaan minder rijk.
Reizen met circussen
Circusdieren reizen vaak dagenlang in krappe vrachtwagens. Deze transporten zijn vaak warm, slecht geventileerd en geven weinig bewegingsvrijheid. Een olifant genaamd Heather werd bijvoorbeeld vermoeid tijdens zo’n reis.
Tijdens deze ritten krijgen dieren vaak beperkt toegang tot water en voedsel. Het constante geluid en de beweging van voertuigen versterken de druk. Deskundigen waarschuwen dat langdurig transport zwaar kan zijn.
Sommige landen hebben inmiddels regels ingevoerd om transport van circusdieren te beperken. Dit is een stap richting verbetering, al blijft de praktijk nog steeds uitdagend voor de dieren.
Signalen van spanning
Dieren in circussen raken mentaal vermoeid. Ze vertonen gedragingen zoals wiebelen, hoofdschudden en eindeloos heen en weer lopen. Soms zoeken ze herhaald contact met hun omgeving om prikkels te vinden. Lees meer bij Vier Voeters.
Deze gedragingen worden ook wel ‘stereotypieën’ genoemd. Het is een duidelijk signaal dat hun welzijn anders zou kunnen. Dierenartsen hebben dit gedrag vaak gedocumenteerd als gevolg van verveling.
Hoewel het voor publiek soms speels oogt, is het in werkelijkheid een teken dat dieren prikkels missen. Onderzoek toont aan dat variatie in omgeving dit gedrag kan verminderen.
Geen natuurlijk gedrag
Een circus ontneemt dieren veel van wat hun leven waardevol maakt: rennen, spelen, voedsel zoeken of sociaal contact. In plaats daarvan brengen ze hun dagen door in kunstmatige verblijven en onder felle lampen.
Veel van deze dieren krijgen nooit de kans om hun natuurlijke vaardigheden te ontwikkelen. Biologen bevestigen dat dit effect blijvend is. Vooral roofdieren hebben grote behoefte aan jachtgedrag dat ze in circussen niet kwijt kunnen.
Ook het voedsel in circussen verschilt van wat ze in de natuur zouden eten. Hierdoor missen ze belangrijke variatie die essentieel is voor een gezonde ontwikkeling.
Onverwachte momenten
Onder druk ontstaan er soms onverwachte situaties. Dieren kunnen tijdens optredens plotseling afwijken van hun routines. Dit kan leiden tot onrust op het podium en onder het publiek.
Een bekend voorbeeld is een circusolifant die tijdens een voorstelling onverwachts de ring verliet. Zulke gebeurtenissen tonen de onvoorspelbaarheid van dieren in onnatuurlijke omstandigheden.
Experts benadrukken dat dit gedrag voortkomt uit spanning en het ontbreken van rust. Een natuurlijke leefomgeving zou dit veelal voorkomen.
Alternatieve circussen
Het positieve nieuws: er bestaan volop circussen die geen dieren gebruiken. Ze werken met acrobaten, clowns en dansers, en zijn minstens zo spectaculair. Een goed voorbeeld zijn de shows van Cirque du Soleil.
Ook in Europa en Nederland zijn er steeds meer initiatieven voor diervrije voorstellingen. Deze producties trekken veel publiek en bewijzen dat vermaak zonder dieren succesvol is. Bezoekers ervaren vaak meer creativiteit en originaliteit in deze optredens.
Daarnaast bieden zulke circussen artiesten ruimte om nieuwe kunstvormen te introduceren. Het resultaat is een podium dat constant vernieuwt en verrast.
Keuzes van bezoekers
Elke keer dat iemand een kaartje koopt voor een circus met dieren, wordt deze praktijk ondersteund. Kies er daarom voor om zulke shows te vermijden. Deel deze boodschap met vrienden en familie, of organiseer een actie om bewustzijn te creëren.
Door alternatieven te steunen, zorg je dat de vraag naar diervrije shows groeit. Kleine keuzes van individuen kunnen grote maatschappelijke veranderingen teweegbrengen. Steeds meer landen overwegen hierdoor strengere regels voor circussen met dieren.
Samenwerking tussen organisaties en publiek kan leiden tot een toekomst waarin circussen puur entertainment zijn, zonder dieren. Dat is een stap vooruit voor iedereen.
Key-points
- Circusdieren ervaren een onnatuurlijke leefstijl door beperkte vrijheid.
- Langdurig transport en beperkte beweging zorgen voor vermoeidheid.
- Dieren vertonen gedragingen die wijzen op gemis aan uitdaging.
- Er zijn positieve alternatieven zoals diervrije circussen.
- Bezoekers hebben de kracht om verandering te stimuleren.
SPECTRUM Magazine Disclaimer
Dit artikel is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden. SPECTRUM Magazine geeft geen financieel, juridisch of medisch advies. De inhoud mag niet worden opgevat als vervanging van professioneel advies van een erkende deskundige. Lezers worden aangemoedigd om altijd zelfstandig onderzoek te doen en zo nodig een specialist te raadplegen. SPECTRUM Magazine en de auteurs zijn niet verantwoordelijk voor keuzes die worden gemaakt op basis van de informatie in dit artikel.
Facebook Disclaimer
Dit artikel is geen financieel advies. Het is geschreven om lezers te informeren en inspireren. Mensen zijn oprecht geïnteresseerd in deze inhoud en de bedoeling is om kennis te delen op een constructieve manier.
Referenties
- Bekoff, M. (2013). Why Dogs Hump and Bees Get Depressed. New World Library. Link
- Mason, G., & Rushen, J. (2008). Stereotypic Animal Behaviour: Fundamentals and Applications to Welfare. CABI Publishing. Link
- Fawcett, R., Mullan, S., & McKeegan, D. (2018). Circus Animals and Welfare: A Scientific Review. University of Bristol. Link