Uit recent onderzoek van het Universitair Ziekenhuis Gent komt naar voren dat het AstraZeneca-vaccin op één specifiek punt mogelijk iets minder actief is, namelijk bij het stimuleren van antistoffen in het neusslijmvlies, waar virussen doorgaans als eerste met het lichaam in aanraking komen, wat kan leiden tot een bescheidener bescherming tegen infecties die via de neus worden overgedragen en zich snel kunnen verspreiden.
Dit gebied vormt een belangrijke schakel in de eerste verdedigingslinie van het lichaam en is daarmee essentieel voor een gezond en alert afweersysteem dat snel kan reageren. De onderzoeksresultaten laten zien dat sommige andere vaccins op deze plek actiever zijn en een krachtigere ondersteuning bieden aan de lokale immuniteit, wat kan resulteren in een verbeterde en vroegtijdige immuunrespons tegen ziekteverwekkers die via de luchtwegen binnendringen.
Voor wetenschappers is dit waardevolle informatie, omdat deze inzichten helpen om toekomstige vaccinstrategieën beter af te stemmen op het hele lichaam en rekening te houden met de uiteenlopende reacties van verschillende weefsels. Deze kennis opent de deur naar combinaties van vaccins die elkaar aanvullen en versterken, evenals naar aanvullende toepassingen en behandelingen die de algehele effectiviteit van vaccinaties verder kunnen verhogen in diverse doelgroepen.
Content:
Eerste contact via de neus
De neus fungeert als een belangrijk contactpunt tussen het lichaam en de buitenwereld en speelt een cruciale rol in de bescherming tegen virussen en andere schadelijke deeltjes die via de lucht worden ingeademd. Zodra ziekteverwekkers de neuspassages bereiken, treedt het afweersysteem in werking met behulp van de slijmvliezen, die helpen om deze indringers te neutraliseren en zo de kans op infecties in een vroeg stadium te verkleinen.
Wanneer dit systeem krachtig wordt ondersteund, kan het virus al heel vroeg tot stilstand worden gebracht en krijgen andere organen extra bescherming mee. Bij AstraZeneca lijkt die specifieke ondersteuning in de neus iets minder uitgesproken te zijn, zo suggereert het recent uitgevoerde onderzoek en de daarop gebaseerde analyses.
Andere vaccins, zoals Pfizer, laten een actievere reactie zien in het neusslijmvlies, wat erop wijst dat zij mogelijk effectiever zijn in het beperken van overdracht via aerosolen en druppeltjes. Het verschil is klein maar relevant in situaties met nauw of langdurig contact, waardoor mensen die veel onder anderen zijn gerichter keuzes kunnen maken om hun risico te verlagen en zo zowel zichzelf als hun omgeving beter te beschermen.
Merkbaar verschil met Pfizer
Uit het onderzoek bleek dat bij 96% van de mensen die een Pfizer-prik hadden ontvangen een hoge hoeveelheid neusantistoffen werd aangetroffen, terwijl dit percentage bij mensen die het AstraZeneca-vaccin kregen 59% bedroeg, wat een significant en informatief onderscheid oplevert in de lokale respons.
Dit verschil helpt te begrijpen hoe vaccins lokaal in het lichaam werken en op welke manieren zij het immuunsysteem stimuleren, waarbij beide vaccins specifieke voordelen bieden afhankelijk van de context. Inzicht in die nuances maakt het mogelijk om adviezen beter af te stemmen op iemands leefomstandigheden en gezondheidsdoelen.
Dit soort gegevens ondersteunt zorgprofessionals bij het geven van persoonlijk advies dat aansluit bij de individuele behoeften en risico’s van de patiënt. Iemand kan bijvoorbeeld een bepaalde prik kiezen op basis van werk, gezinssituatie of frequent contact met anderen, waardoor het vaccin optimaal aansluit op de dagelijkse realiteit en voorkeuren van de betreffende persoon.
Kans op overdracht beperken
Wanneer antistoffen in de neus minder aanwezig zijn, kan een virus gemakkelijker worden doorgegeven, wat de kans op verspreiding vergroot, zeker in drukke of slecht geventileerde ruimtes. Zelfs als iemand zelf nauwelijks klachten ervaart, kan het virus ongemerkt verder reizen en anderen besmetten, wat tot grotere uitbraken kan leiden als voorzorgsmaatregelen achterwege blijven.
Voor mensen met veel sociaal contact is het daarom zinvol om aanvullende bescherming te overwegen, zoals het dragen van goed passende mondmaskers, regelmatig handen wassen en aandacht voor ventilatie. Dit geldt vooral voor wie werkt in groepsverband of in drukbezochte omgevingen, waar de kans op blootstelling aan virussen en bacteriën aanzienlijk hoger ligt.
Door het afweersysteem op meerdere fronten te ondersteunen, bijvoorbeeld met gezonde voeding, voldoende slaap en regelmatige beweging, neemt de kans op verspreiding verder af. Zo blijft de samenleving als geheel weerbaarder en kunnen ontmoetingen in het dagelijks leven veiliger en prettiger verlopen voor iedereen.
Antistoffen: hoeveelheid én kracht
Het onderzoek keek niet alleen naar de hoeveelheid aangemaakte antistoffen, maar ook naar hun effectiviteit in het neutraliseren van het virus. Pfizer scoorde hierbij iets beter, omdat de antistoffen sneller het spike-eiwit wisten te blokkeren en daarmee de kans op succesvolle infectie verkleinden.
Het spike-eiwit gebruikt de hechting aan cellen om zich vast te zetten en een ingang tot het lichaam te verkrijgen. Wanneer die binding effectief wordt verhinderd, blijft het immuunsysteem beter in balans en kan het natuurlijke herstelproces ordelijk en efficiënt verlopen, met minder kans op complicaties.
AstraZeneca presteerde hier iets minder actief dan sommige andere vaccins, maar biedt wel brede ondersteuning elders in het lichaam, wat bijdraagt aan een robuuste algehele immuniteit. Die aanvullende werking is relevant bij het verfijnen van vaccins en het streven naar een zo compleet mogelijke bescherming tegen ziekte.
Eerdere ervaring biedt geen extra neusafweer
Opvallend is dat mensen die eerder in contact kwamen met het virus niet automatisch hogere niveaus van neusantistoffen ontwikkelen, omdat het lokale afweersysteem in de neus anders functioneert dan de systemische afweer. Dat onderstreept het belang van gerichte stimulatie van deze specifieke barrière.
Eerdere blootstelling wekt wel geheugencellen op in het lichaam, maar dat betekent niet dat elk onderdeel van de afweer automatisch in dezelfde mate reageert. Het lijkt erop dat het neusslijmvlies specifieke ondersteuning nodig heeft om optimaal te functioneren en virussen direct aan de poort te kunnen afremmen.
Daarom blijft de keuze voor een passend vaccin belangrijk, ook na een eerdere besmetting, zodat men gericht kan bijsturen met maatregelen en prikmomenten die passen bij het dagelijks leven. Zo wordt zowel de eigen gezondheid als die van de omgeving beter beschermd in uiteenlopende situaties.
AstraZeneca blijft waardevol
Hoewel de lokale bescherming in de neus wat lager uitvalt dan bij sommige andere vaccins, blijft AstraZeneca een betrouwbaar middel met een brede werking die verschillende onderdelen van het afweersysteem stimuleert en zo bijdraagt aan een stevige basisbescherming in de populatie.
De positieve uitwerking op het algemene welzijn komt in verschillende studies naar voren, waarbij veel mensen zich na vaccinatie gesterkt voelen en weer meer sociale activiteiten durven ondernemen. Zulke effecten helpen de maatschappij om stap voor stap verder te openen.
In meerdere landen blijft het vaccin onderdeel van een doordacht vaccinatieplan dat de bevolking brede bescherming biedt. Dit is ook waardevol voor mensen die later alsnog een aanvullende prik overwegen om hun immuniteit op peil te houden.
Boosters versterken de balans
Een aanvullende prik met een mRNA-vaccin, zoals Pfizer of Moderna, kan de afweer in het neusslijmvlies verder stimuleren en zo een sterkere totale immuunrespons oproepen, waarbij zowel de lokale als de systemische bescherming worden verbeterd en beter met elkaar in evenwicht komen.
Voor mensen die eerder AstraZeneca ontvingen, kan zo’n combinatie gunstig uitpakken doordat de booster het afweersysteem opnieuw activeert en het aantal actieve antistoffen in de slijmvliezen verhoogt. Daarmee neemt de kans toe op betere bescherming tegen virusvarianten die de luchtwegen als toegangspoort gebruiken.
Deze combinatieaanpak wordt steeds vaker genoemd voor mensen met veel sociaal contact, omdat de afweer zo veelzijdiger wordt en beter kan meebewegen met wisselende omstandigheden in het dagelijks leven en op het werk.
De neus verdient aandacht
Professor Philippe Gevaert benadrukt dat het neusslijmvlies in studies vaak onderbelicht blijft, terwijl dit juist een cruciale rol speelt bij de eerste interactie met virussen. Meer aandacht voor deze barrière kan het begrip van de vroege afweerrespons aanzienlijk vergroten.
Door hier meer onderzoek naar te doen, kunnen vaccins gerichter worden ontwikkeld en geoptimaliseerd voor specifieke doeleinden en doelgroepen. Denk aan toedieningsvormen zoals neussprays of andere innovatieve technieken die precies daar ingrijpen waar de infectie start en die de effectiviteit merkbaar kunnen verhogen.
Zo wordt de bescherming versterkt op de plek waar het virus vaak binnenkomt en kan de algemene ziektelast afnemen. Gevaert pleit daarom voor onderzoeken die expliciet kijken naar lokale afweer in combinatie met klassieke vaccinatiestrategieën om tot beter onderbouwde keuzes te komen.
Gezondheid centraal in beleid
De inzichten uit dit onderzoek zijn niet alleen nuttig voor individuen, maar ook van grote waarde voor beleidsmakers die vaccinatieprogramma’s willen aanscherpen. Met gerichtere informatie kan de uitvoering effectiever worden ingericht en sluiten campagnes beter aan bij de zorgen van verschillende bevolkingsgroepen.
Als duidelijk is hoe vaccins lokaal ondersteunen en hoe het publiek daarop reageert, kunnen prikmomenten, locatiekeuze en voorlichtingsboodschappen beter worden afgestemd. Dat verhoogt de effectiviteit van het totale beleid en kan de vaccinatiegraad duurzaam verbeteren.
Ook voor de ontwikkeling van nieuwe vaccins is deze kennis belangrijk, omdat onderzoekers hiermee ontwerpen kunnen maken die beter inspelen op de specifieke reacties van het menselijk lichaam. Zo wordt de effectiviteit verder verhoogd en ontstaat er ruimte voor nog doelgerichtere en langdurigere bescherming tegen uiteenlopende ziekteverwekkers.
Verschillen bewust benutten
Niet elk vaccin activeert dezelfde onderdelen van het immuunsysteem, waarbij Pfizer bijvoorbeeld krachtiger is in het stimuleren van de respons in de neus en AstraZeneca op andere locaties in het lichaam een brede werking laat zien. Het begrijpen van deze variaties maakt het eenvoudiger om slimme keuzes te maken die passen bij iemands leefomgeving en medische voorgeschiedenis.
Wie veel reist, met mensen werkt of vaak in grote groepen komt, kan samen met een arts bekijken welke keuze het beste past bij de persoonlijke situatie. Soms is een booster verstandig om de immuniteit te verhogen, soms helpt een combinatie of een ander tijdstip van vaccineren om de bescherming optimaal af te stemmen.
Deze aanpak zorgt ervoor dat het immuunsysteem beter is voorbereid op uiteenlopende omstandigheden en dat het lichaam doelgerichter kan reageren op ziekteverwekkers. Bewustzijn en goed geïnformeerde beslissingen vormen de basis voor gezonde keuzes die het welzijn van individuen en de bredere gemeenschap ondersteunen.
Key-points:
- AstraZeneca wekt minder antistoffen op in het neusslijmvlies dan Pfizer, wat invloed kan hebben op de lokale barrière tegen overdracht.
- De neus vervult een cruciale rol in de eerste verdedigingslinie tegen infecties en verdient daarom gerichte aandacht in onderzoek.
- Eerdere besmetting levert niet automatisch extra bescherming in de neus op, omdat de lokale afweer anders is georganiseerd dan de systemische respons.
- Een mRNA-booster, zoals Pfizer of Moderna, kan de lokale afweer in de neus versterken en de totale bescherming verbeteren.
- Door vaccincombinaties en timing af te stemmen op iemands leefstijl kan men extra voordeel behalen bij dagelijks contact met anderen.
DEEL NU: 🔴 NIEUWS | “De bevolking is angstig en onrustig na alarmerende berichten over een bekend vaccin in de media, ondanks dat ze zijn ingeënt.”
Dit juweeltje is kunstig vervaardigd door KletsPraat, het mediaplatform dat meer te bieden heeft dan alleen gebabbel. Wij brengen verhalen die niet alleen je ogen openen, maar ook je horizon verbreden, rechtstreeks vanuit alle hoeken van onze bonte wereld. Hang aan voor onze sprankelende updates door KletsPraat op Facebook te volgen. Kom aan boord voor een avontuurlijke tocht vol verhalen die je wakker schudden, nog beter dan je ochtendkoffie op een trage dinsdag! ☕🌎✨
Referenties:
- Gevaert, Philippe (2024). Local immune responses after COVID-19 vaccination: Insights from nasal antibody profiling. Universiteit Gent. Bron
- Rijksoverheid (2023). Vaccinatiestrategie COVID-19 en aanvullende boostercampagnes. Ministerie van Volksgezondheid. Bron
- World Health Organization (2023). COVID-19 vaccine effectiveness and local mucosal immunity. WHO Publications. Bron