Uit een recent onderzoek van het Universitair Ziekenhuis Gent blijkt dat het AstraZeneca-vaccin op één specifiek punt mogelijk wat minder actief is, namelijk bij de stimulatie van antistoffen in het neusslijmvlies waar virussen vaak als eerste contact maken met het lichaam, en dat zou volgens de onderzoekers kunnen leiden tot een iets lagere bescherming tegen infecties die vooral via de neus worden overgedragen, zeker in situaties met veel nabij contact of in slecht geventileerde ruimtes waar overdracht sneller kan plaatsvinden.
Dit gebied fungeert als een belangrijke eerste verdedigingslinie van het lichaam en is daarmee essentieel voor het behoud van een gezonde en snelle afweerreactie, waardoor lokale immuniteit kan helpen om het binnendringen van ziekteverwekkers vroeg te beperken en verdere verspreiding te voorkomen. De resultaten laten zien dat sommige andere vaccins op deze plek actiever zijn en het afweersysteem daar effectiever ondersteunen, wat in de praktijk kan resulteren in een betere lokale immuunrespons en een kleiner risico op besmetting bij intensief sociaal verkeer of langdurige binnenactiviteiten.
Voor wetenschappers is dit waardevolle informatie, omdat zij hiermee toekomstige vaccinstrategieën beter kunnen afstemmen op het hele lichaam en rekening kunnen houden met de specifieke reacties van verschillende weefsels, waaronder de slijmvliezen in de neus en keel. Deze kennis opent bovendien mogelijkheden voor combinaties van vaccins die elkaar aanvullen, en voor aanvullende interventies die de effectiviteit van vaccinaties verder kunnen verhogen, zodat zowel individuele bescherming als collectieve volksgezondheid stap voor stap vooruitgaat.
Content:
Eerste contact via de neus
De neus is een belangrijk kruispunt tussen de buitenwereld en het lichaam en speelt een cruciale rol bij het tegenhouden van virussen, stofdeeltjes en andere potentiële indringers die via de lucht binnenkomen, waarbij het neusslijmvlies en de lokale antistoffen samenwerken om ongewenste deeltjes vroeg te neutraliseren. Zodra virussen de neuspassages bereiken, treedt de afweer direct in werking en kan een krachtige lokale respons het verschil maken tussen kortdurende blootstelling en daadwerkelijke infectie, zeker in perioden met veel circulatie van respiratoire ziekteverwekkers.
Wanneer die lokale verdediging stevig wordt ondersteund, kan een virus al in een vroeg stadium worden afgeremd, terwijl bij AstraZeneca die respons volgens het onderzoek iets minder intens lijkt in het neusslijmvlies, wat relevant is bij het beoordelen van verspreidingsrisico. De bevindingen passen binnen het bredere inzicht dat verschillende vaccins uiteenlopende profielen hebben, met voor- en nadelen die per context en doelgroep anders kunnen uitpakken en daarom zorgvuldig gewogen moeten worden.
Andere vaccins, zoals Pfizer, laten in dit weefsel een actievere reactie zien, wat kan bijdragen aan het beperken van transmissie door de lucht in situaties met veel nabijheid of langdurig samenzijn. Het verschil is niet enorm maar wel betekenisvol voor omgevingen waar mensen intensief met elkaar in contact zijn, en het helpt betrokkenen om, in overleg met zorgprofessionals, keuzes te maken die aansluiten bij hun werk- en leefomstandigheden.
Merkbaar verschil met Pfizer
In de studie werd bij ongeveer 96 procent van de mensen met een Pfizer-prik een hoge hoeveelheid neusantistoffen aangetroffen, terwijl dit bij ontvangers van het AstraZeneca-vaccin rond 59 procent lag, wat een duidelijk maar contextafhankelijk verschil schetst in lokale activiteit. Deze uitkomst betekent niet dat het ene vaccin per definitie beter is dan het andere, maar laat vooral zien dat ze het immuunsysteem op verschillende manieren stimuleren, waardoor hun optimale inzet per situatie kan verschillen.
Dit soort gegevens helpt zorgprofessionals bij het geven van persoonlijk advies dat rekening houdt met leefstijl, beroep en medische voorgeschiedenis, zodat de gekozen bescherming zo goed mogelijk aansluit bij iemands dagelijkse werkelijkheid. Zo kan de ene persoon baat hebben bij een bepaalde primaire serie, terwijl een ander met een gerichte boosterstrategie juist het meeste profijt ervaart, en in beide gevallen blijft het doel hetzelfde, namelijk doeltreffende en duurzame bescherming.
Het onderstreept bovendien hoe belangrijk het is om vaccinkeuze te zien als een puzzel van meerdere stukjes, waarbij effect op transmissie, bescherming tegen ernstige ziekte en praktische beschikbaarheid samen bepalen wat in een bepaalde fase de beste optie is.
Kans op overdracht beperken
Als er minder antistoffen in de neus aanwezig zijn, kan een virus makkelijker worden doorgegeven aan anderen, ook wanneer klachten mild of afwezig zijn, wat de kans op stille verspreiding vergroot in huishoudens, teams en drukbezochte ruimtes. Daarom blijft het zinvol om, zeker bij veel contactmomenten, aanvullende maatregelen te overwegen die de overdracht beperken en zo kwetsbare mensen in de omgeving extra beschermen, bijvoorbeeld tijdens seizoenen met hogere viruscirculatie.
Voor mensen met intensief sociaal contact, zoals zorgmedewerkers, leerkrachten of mensen die in grote teams werken, kan aanvullende bescherming in bepaalde periodes waardevol zijn, naast basisgewoonten zoals handen wassen en aandacht voor ventilatie. Door het afweersysteem in brede zin te ondersteunen met voldoende slaap, gevarieerde voeding en regelmatige beweging, wordt bovendien de kans kleiner dat een besmetting tot langdurige uitval leidt en blijft het algemeen welzijn beter op peil.
Zo ontstaat een gelaagde aanpak waarin persoonlijke maatregelen, vaccinatie en gezonde routines elkaar versterken, met als doel om het dagelijks leven zo normaal en veilig mogelijk te laten doorgaan, ook wanneer virussen ruimer circuleren.
Antistoffen: hoeveelheid én kracht
De onderzoekers keken niet alleen naar aantallen antistoffen maar ook naar hun effectiviteit, en in die vergelijking scoorde Pfizer iets beter doordat antistoffen sneller het spike-eiwit van het virus wisten te blokkeren, wat een directe rem zet op het binnendringen van cellen. Die snelle blokkade helpt het immuunsysteem om in balans te blijven en geeft het lichaam tijd om op te ruimen wat niet thuishoort, wat in de praktijk kan schelen in duur en intensiteit van klachten.
AstraZeneca liet hier een iets minder actieve respons zien in de neus, maar blijft elders in het lichaam brede afweerprocessen ondersteunen, wat relevant is bij bescherming tegen ernstige uitkomsten. Dat onderscheid helpt bij het verfijnen van vaccins en het ontwerpen van strategieën die zowel lokale barrières als systemische bescherming versterken.
Eerdere ervaring biedt geen extra neusafweer
Opvallend was dat eerdere blootstelling aan het virus niet automatisch leidde tot een hoger niveau neusantistoffen, wat aangeeft dat de lokale afweer eigen regels volgt en niet altijd parallel loopt aan systemisch geheugen. Het immuunsysteem kan dus wel degelijk onthouden wat het eerder zag, terwijl de neus specifieke prikkels of toedieningsvormen nodig heeft om die lokale laag te maximaliseren.
Daarom blijft de keuze van vaccin en eventuele booster relevant, ook na een doorgemaakte infectie, zodat de bescherming afgestemd kan worden op de context waarin iemand leeft en werkt. Met gerichte inzet kan de balans tussen lokale en algemene afweer verbeteren, wat zowel de persoonlijke gezondheid als de omgeving ten goede komt.
AstraZeneca blijft waardevol
Hoewel de lokale respons in de neus volgens de studie lager uitvalt dan bij sommige andere vaccins, blijft AstraZeneca een betrouwbaar onderdeel van het arsenaal met een brede en robuuste werking die meerdere lagen van het immuunsysteem activeert. In uiteenlopende onderzoeken en programma’s blijkt dat veel mensen na vaccinatie een gevoel van versterkte veerkracht ervaren, wat helpt om werk en sociale activiteiten met meer vertrouwen te hervatten.
In verschillende landen maakt het vaccin nog altijd deel uit van doordachte vaccinatieplannen, waarbij het zo nodig kan worden aangevuld met boosters om het totale beschermingsprofiel verder te optimaliseren. Die flexibiliteit zorgt ervoor dat programma’s kunnen meebewegen met nieuwe inzichten en varianten, zonder het fundament van bescherming los te laten.
Boosters versterken de balans
Een aanvullende prik met een mRNA-vaccin, zoals Pfizer of Moderna, kan de lokale afweer in de neus verder stimuleren en tegelijk de algemene immuniteit opfrissen, waardoor beide beschermingsniveaus elkaar aanvullen. Voor mensen die eerder AstraZeneca ontvingen, pakt zo’n combinatie vaak gunstig uit omdat de booster het aantal actieve antistoffen in de slijmvliezen verhoogt en de kans op transmissie in drukke settings verder verkleint.
Deze gelaagde aanpak wordt vooral aangeraden bij veelvuldig sociaal contact of bij werkzaamheden met verhoogde blootstelling, omdat de gecombineerde respons beter bestand is tegen uiteenlopende omstandigheden. Zo blijft bescherming niet alleen stevig op individueel niveau, maar draagt zij ook bij aan het verminderen van uitval en het beschermen van de directe omgeving.
De neus verdient aandacht
Professor Philippe Gevaert benadrukt dat het neusslijmvlies in onderzoek vaak onderbelicht blijft, terwijl het juist de eerste plek is waar veel respiratoire virussen binnenkomen en waar een snelle respons grote winst kan opleveren. Door dit weefsel expliciet mee te nemen, kunnen vaccins gerichter worden ontwikkeld en geoptimaliseerd, met toedieningsvormen die lokaal werken, zoals sprays of andere innovatieve methoden die de eerste barrière extra versterken.
Zo kan bescherming precies daar worden versterkt waar het virus vaak als eerste binnenkomt, waardoor de totale effectiviteit toeneemt en uitbraken sneller onder controle kunnen blijven. Gevaert pleit daarom voor meer studies die lokale afweer combineren met klassieke vaccinatiestrategieën, zodat beleid en praktijk beter aansluiten op de biologie van de infectieroute.
Gezondheid centraal in beleid
De nieuwe inzichten zijn niet alleen nuttig voor individuen maar ook voor beleidsmakers die vaccinatieprogramma’s ontwerpen, omdat zij op basis van lokale en systemische respons beter kunnen bepalen welke combinaties en timing het meest effect hebben. Als duidelijk is hoe vaccins lokaal ondersteunen en hoe de bevolking daarop reageert, kunnen prikmomenten, communicatie en logistiek nauwkeuriger worden afgestemd, wat zowel de effectiviteit als het draagvlak vergroot.
Ook voor de ontwikkeling van nieuwe vaccins is deze kennis van groot belang, omdat ontwerpers daarmee profielen kunnen maken die beter inspelen op de specifieke reacties van verschillende weefsels. Op die manier wordt gezondheid op meerdere niveaus ondersteund en groeit de kans dat toekomstige vaccins nog doelgerichter en langduriger bescherming bieden in uiteenlopende omstandigheden.
Verschillen bewust benutten
Niet elk vaccin activeert dezelfde onderdelen van het immuunsysteem even sterk, met Pfizer dat relatief krachtig lijkt in de neus en AstraZeneca dat juist elders een brede respons ondersteunt, waardoor bewuste keuze en maatwerk belangrijk blijven. Door deze nuances te begrijpen, kan samen met een arts worden bekeken welke combinatie of timing het beste past bij iemands werk, reizen en persoonlijke gezondheid, zodat de bescherming zowel praktisch als medisch goed aansluit.
Wie vaak reist, met veel mensen werkt of regelmatig grote groepen ontmoet, kan baat hebben bij boosters of combinaties die transmissie extra temperen, terwijl anderen vooral kiezen voor eenvoud en periodieke opfrissing die past bij hun ritme. Zo ontstaat een aanpak waarin verschillen bewust worden benut en het immuunsysteem beter voorbereid is op uiteenlopende uitdagingen, met ruimte voor aanpassing wanneer de situatie daarom vraagt.
In alle gevallen helpen inzicht en bewuste keuzes om gezondheid te bevorderen, waarbij persoonlijke omstandigheden, beschikbaarheid van vaccins en actuele adviezen samen de route bepalen naar duurzame bescherming voor jezelf en de mensen om je heen.
Key-points:
- Uit onderzoek is gebleken dat het AstraZeneca-vaccin minder antistoffen opwekt in de neus dan het Pfizer-vaccin, wat relevant is voor het risico op transmissie van het virus.
- Het neusslijmvlies, dat een cruciale rol speelt als eerste verdedigingslinie tegen infecties in het lichaam, verdient daarom specifieke en gerichte aandacht om de gezondheid te waarborgen.
- Het hebben van een eerder doorgemaakte infectie betekent niet automatisch dat er een sterke lokale neusafweer is ontwikkeld, wat kan resulteren in een verhoogd risico op het oplopen van andere ziekten of infecties.
- Een mRNA-booster kan niet alleen de lokale bescherming versterken, maar ook de algemene immuunrespons aanvullen en versterken, waardoor de effectiviteit van het vaccin nog verder kan worden verhoogd.
- Het op maat maken van de keuze voor vaccinatie en het bepalen van het juiste tijdstip voor vaccinatie kan helpen om de bescherming af te stemmen op de specifieke behoeften en levensstijl van een individu, inclusief werkverplichtingen, dagelijkse routines en sociale contacten.
DEEL NU: 🔴 NIEUWS | “Ingeënt en toch groeiende onrust onder de bevolking vanwege verontrustend nieuws over een bekend vaccin in de media 😨🧬”
Deze tekst is met toewijding samengesteld door De Leukste Plaatjes, een dynamisch mediahuis dat zich specialiseert in het delen van verhalen die zowel verlichten als verrijken, vanuit de verste uithoeken van de aarde. Zorg dat je niets mist van onze boeiende updates door De Leukste Plaatjes te volgen op Facebook. Laat je meeslepen in een wereld vol betekenisvolle verhalen. 🌍✨ – Je kunt ons hier volgen: De leukste plaatjes
Referenties:
- Gevaert, Philippe (2024). Local immune responses after COVID-19 vaccination: Insights from nasal antibody profiling. Universiteit Gent. Bron
- Rijksoverheid (2023). Vaccinatiestrategie COVID-19 en aanvullende boostercampagnes. Ministerie van Volksgezondheid. Bron
- World Health Organization (2023). COVID-19 vaccine effectiveness and local mucosal immunity. WHO Publications. Bron