Wie ooit op zolder bij oma heeft rondgesnuffeld of een bezoek heeft gebracht aan een oud boerderijtje, heeft misschien wel zo’n bijzondere stenen pot gezien. Deze potten, vaak grijs, blauw of bruin van kleur, met een glanzende laag en sierlijke decoraties, roepen nostalgie op. Maar wat was eigenlijk het doel van deze potten? De Keulse pot, zoals ze genoemd worden, was vroeger een onmisbaar hulpmiddel in huishoudens, lang voordat moderne koelkasten en diepvriezers bestonden. Tegenwoordig dienen ze vooral als decoratiestukken, maar vroeger waren ze essentieel in de keuken voor het op natuurlijke wijze bewaren van voedsel.
Naast de eenvoudig versierde klassieke versies met blauw decor, waren er ook prachtig gedecoreerde exemplaren die dienden als pronkstuk in huis. Deze weelderig versierde potten werden zelfs van generatie op generatie doorgegeven binnen bepaalde families, waardoor ze uitgroeiden tot waardevolle erfstukken met elk een uniek en betoverend verhaal.
Content:
een symbool van vakmanschap
De Keulse pot heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. Rond de 13e eeuw begon de productie van deze potten in de omgeving van Keulen, vandaar de naam. Dankzij hun robuuste, waterdichte en geurvrije eigenschappen waren ze ideaal voor het conserveren van voedsel. De populariteit van de potten verspreidde zich snel en vanaf de 14e eeuw werden ze ook in Nederland en België vervaardigd, waaronder in Roermond. Tijdens die periode was het van essentieel belang om voedsel voor langere tijd te kunnen bewaren, met name tijdens de wintermaanden wanneer verse producten schaars waren.
Keulse potten werden niet alleen in huishoudens, maar ook in de handel gebruikt voor het bewaren en vervoeren van specerijen, kruidenmengsels en natuurproducten, dankzij hun luchtdichte en smaakneutrale eigenschappen die ze ideaal maakten voor het langdurig vers houden van waardevolle ingrediënten.
Het geheim van steengoed
De Keulse potten werden vervaardigd van speciale klei die werd gebakken op hoge temperaturen, waardoor ze waterdicht en bestand tegen temperatuurwisselingen waren. Tijdens het bakproces werd keukenzout of soda toegevoegd om een beschermende glazuurlaag te creëren, waardoor de potten bestand waren tegen zuren en zouten. Hierdoor bleven voedingsmiddelen perfect bewaard, zonder dat smaken of geuren zich konden ophopen.
Het productieproces van de Keulse potten werd door de jaren heen steeds verder verfijnd, van een ruwe afwerking tot een glad en mooi afgewerkte pot. Deze ontwikkeling maakte de potten niet alleen functioneel, maar ook zeer aantrekkelijk voor verzamelaars en liefhebbers van ambachtelijk vakmanschap.
een slimme methode
In vroeger tijden was het een uitdaging om voedsel vers te houden zonder de luxe van supermarkten en koelkasten. Gezinnen bereidden zich in de zomer voor op de winter door groenten en vlees in te maken, vooral snijbonen en zuurkool waren geliefd. Deze conserveertechniek omvatte het bestrooien van groenten met zout, aandrukken en vervolgens bedekken met een linnen doek, houten plankje en steen om het vochtgehalte te behouden.
Niet alleen groenten, maar ook vlees werd op deze manier geconserveerd. In de herfst, als boeren hun varken slachtten, werd het vlees gezouten en bewaard in Keulse potten. Daarnaast werden eieren in de zomer gekookt, gepeld en vervolgens in azijn bewaard in stevige potten om ze langer goed te houden.
“Keulse potten werden gebruikt als opslagplaats voor kruiden en specerijen, waardoor ze langdurig vers bleven zonder hun aroma en smaak te verliezen. Ze speelden een cruciale rol in traditionele keukens als waardevolle aanvulling op verschillende gerechten, aangezien koeling destijds nog niet bestond.”
Keulse potten
Rond 1900 waren moderne bewaartechnieken nog niet gangbaar, waardoor Keulse potten de perfecte oplossing boden voor het bewaren van voedsel op het platteland, waar koelkasten en diepvriezers nog niet tot de standaard uitrusting behoorden en mensen afhankelijk waren van traditionele methoden om hun eten te bewaren.
Veel huishoudens hadden meerdere Keulse potten voor verschillende gebruiksdoeleinden, zoals het bewaren van gepekelde groenten, vlees of specerijen. Het gebruik van deze potten zorgde ervoor dat smaken en aroma’s gescheiden bleven en de voedingsmiddelen optimaal geconserveerd werden.
een nieuwe manier van conserveren
In de twintigste eeuw werden Keulse potten langzaam verdrongen uit het dagelijks leven door de opkomst van de weckmethode, geïntroduceerd door Johann Weck rond 1900. Deze methode werd uiteindelijk de nieuwe standaard voor het inmaken van voedsel. Met de introductie van koelkasten en diepvriezers werd het vervolgens steeds makkelijker om voedsel vers te houden zonder ingewikkelde inlegmethodes.
De traditionele manier van voedsel bewaren is nog steeds in leven. Steeds meer mensen herontdekken oude conserveringstechnieken en maken bewust de keuze voor natuurlijke methodes zoals fermenteren en pekelen. Daarnaast worden Keulse potten weer steeds populairder als duurzame en authentieke manier om voedsel te bewaren.
Belangrijke weetjes
- Vanaf de 13e eeuw werden Keulse potten gebruikt om voedsel op natuurlijke wijze houdbaar te maken. Deze potten konden luchtdicht worden afgesloten, waardoor de groei van bacteriën en schimmels werd voorkomen. Hierdoor kon voedsel langer worden bewaard zonder bederf.
- Ze zijn gemaakt van hoogwaardig steengoed, volledig waterdicht en geurloos.
- Eeuwenlang werden groenten, vlees en specerijen in deze potten geconserveerd zonder gebruik te maken van moderne hulpmiddelen, waardoor de smaken en voedingsstoffen van de ingrediënten behouden bleven en de gerechten een unieke en authentieke smaak ontwikkelden.
- Voor de komst van weckflessen en koelkasten waren in huishoudens dé standaard manieren om voedsel te conserveren en vers te houden, waardoor mensen afhankelijk waren van andere methoden zoals zouten en drogen van voedsel.
- Tegenwoordig worden Keulse potten voornamelijk gebruikt ter decoratie in interieurs of door liefhebbers van traditionele bewaartechnieken, die deze potten gebruiken om voedsel en dranken op een duurzame en authentieke manier te conserveren en te bewaren.
- “Met trots presenteert Het Wijhes Museum in het pittoreske Wijhe een prachtige collectie Keulse potten, die bezoekers een fascinerend inkijkje geven in de rijke en bijzondere geschiedenis van dit eeuwenoude ambacht.”
DEEL NU: UITLEG | een vreemd object ontdekt bij oma: wat kan deze mysterieuze pot toch betekenen?
| Dit kleinood is met finesse in elkaar getimmerd door Allerlei Plaatjes, het mediaplatform dat de kletspraat overstijgt met echte inhoud. Wij serveren verhalen die niet alleen je blik verruimen, maar ook je denkwereld oprekken, vanuit de meest gevarieerde hoekjes van onze kleurrijke aarde. Klamp je vast voor onze schitterende updates door Allerlei Plaatjes te volgen op Facebook. |
Disclaimer: Dit artikel is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden en vormt geen financieel, juridisch of medisch advies. De inhoud is niet bedoeld als vervanging voor professioneel advies van een bevoegde expert. SPECTRUM Magazine en de uitgever aanvaarden geen aansprakelijkheid voor enige beslissingen of handelingen die voortvloeien uit de verstrekte informatie.
Facebook Disclaimer: Dit bericht is niet bedoeld als financieel advies. Onze content is bedoeld voor informatieve en educatieve doeleinden, en lezers zijn oprecht geïnteresseerd in onze publicaties.